Διαβάζοντας ότι διανύοντας την έβδομη του χρονιά, το Βραβείο Δημοσιο- γραφίας της ΕΕ τιμά δημοσιογράφους ηλεκτρονικών ή έντυπων μέσων στην ΕΕ οι οποίοι, μέσα από το έργο τους, βοηθούν το κοινό να κατανοήσει καλύτερα την αξία και τα οφέλη της διαφορετικότητας και τον αγώνα κατά των διακρίσεων στην Ευρώ- πη κεντρίζεται το ενδιαφέρον μου. Ακόμα το ότι ο διαγωνισμός αυτός είναι ανοιχτός σε δημοσιογράφους οι οποίοι αρθρογραφούν σχετικά με ζητήματα διακρίσεων ή δια-φορετικότητας λόγω φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, ηλικίας, αναπηρίας και σεξουαλικού προσανατολισμού μου το αυξάνει-αυτό το ενδιαφέρον-ακόμα περισσότερο. Γιατί όχι σκέφτομαι να κάνω μία έρευνα, ένα άρθρο, να αποτυπώσουμε τι ισχύει στην Ελλάδα του 2010.
Η Ευρώπη είναι ο τόπος μιας ευρείας διαφορετικότητας ανθρώπων. Το γνω-ρίζω από τα ταξίδια μου αλλά και από τις σπουδές μου τον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό στο πανεπιστήμιο. Αυτή η ποικιλομορφία εμπλουτίζει την κουλτούρα, τις οικονομίες και τις κοινωνίες μας. Οι νόμοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης που απαγορεύουν τις διακρίσεις με βάση τη φυλετική ή εθνοτική καταγωγή, την ηλικία, την αναπηρία, το σεξουαλικό προσανατολισμό, τη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις στο χώρο εργασίας και με βάση τη φυλετική ή εθνοτική καταγωγή σε όλους τους τομείς της ζωής παρέχουν προστασία σε όλα τα μέλη της κοινωνίας . H Ευρωπαϊκή Κοινότητα ακόμα δραστηριοποιείται εδώ και καιρό στην καταπολέμηση των διακρίσεων και μάλιστα, όταν ιδρύθηκε μια από τις πιο επείγουσες αποστολές της ήταν να συμφιλιώσει μια ήπειρο διχασμένη από εθνικιστικές και εθνοτικές διαμάχες. Επί σειρά ετών στο επίκεντρο βρισκόταν η πρόληψη των διακρίσεων λόγω υπηκοότητας και φύλου.
Οι εθνικές κυβερνήσεις των κρατών μελών καλούνται βάσει του νόμου κατά των διακρίσεων της ΕΕ (ιδίως την Οδηγία περί φυλετικής ισότητας) να ορίσουν ή να συγκροτήσουν ένα φορέα (ή φορείς) που θα βοηθά τους ανθρώπους που έχουν υπο-στεί διακρίσεις λόγω της φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής τους να υποβάλουν την καταγγελία τους.
Ωστόσο, σε αρκετές χώρες οι φορείς ισότητας βοηθούν επίσης τους ανθρώπους που έχουν υποστεί διακρίσεις λόγω θρησκείας ή πεποιθήσεων, ηλικίας, αναπηρίας, σεξουαλικού προσανατολισμού και φύλου. Η οργάνωση και ο ρόλος κάθε φορέα ποικίλλει ανάλογα από χώρα σε χώρα.
Την ίδια ώρα αρκετοί άνθρωποι μπορεί να υφίστανται διακρίσεις με βάση περισσότερες από μία από αυτές τις αιτίες, φαινόμενο που είναι ταυτοχρόνως γνωστό ως πολλαπλές διακρίσεις. Για παράδειγμα, κάποιος που είναι ηλικιωμένος και ανά-πηρος, είναι νέος και προέρχεται από κάποια φυλετική ή εθνοτική μειονότητα, ή είναι ομοφυλόφιλος και καθολικός ενδεχομένως συγκεντρώνει περισσότερες πιθανότητες να υποστεί διακρίσεις για πολλαπλές αιτίες.
Έρευνα του Ευρωβαρομέτρου.
Αξίζει εδώ να αναφέρουμε πως παρά την ύπαρξη ευρωπαϊκών νόμων, έρευνα του Ευρωβαρόμετρου με τίτλο, «Discrimination in the European Union: Perceptions, Experiences and Attitudes» που δημοσιεύτηκε στις αρχές του 2008 έδειξε ότι πολλοί Ευρωπαίοι πιστεύουν ότι οι διακρίσεις είναι ακόμα ευρύτατα διαδεδομένες ενώ περισσότερες πιθανότητες να υποστούν διακρίσεις έχουν τα άτομα λόγω φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής (62%), σεξουαλικού προσανατολισμού (51%), αναπηρίας (45%), ηλικίας (42%) και θρησκείας (42%).
Ελλάδα -Μετανάστες
Η χώρα μας, τις δύο τελευταίες δεκαετίες, έχει υποδεχτεί εκατοντάδες χιλιάδες οικονομικούς πρόσφυγες. Η Ελληνική κοινωνία, μετά την δεκαετία του 20, οπότε υποδέχτηκε τους πρόσφυγες από την Μικρασιατική Καταστροφή, μέχρι την δεκαετία του 70, είχε αποκτήσει μια ομογένεια. Έτσι δεν υπήρχε κανένας ουσια-στικός λόγος για την ανάπτυξη της ξενοφοβίας και του ρατσισμού στην χώρα μας. Δυστυχώς, σήμερα, υπάρχει η βαθιά αίσθηση ότι τμήματα της ελληνικής κοινωνίας επαναπροσδιορίζονται πάνω σε αυτά τα ζητήματα.
Η Ελλάδα, μια χώρα που "εξήγαγε" μετανάστες από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '90 αντιμετώπισε ένα κύμα νόμιμης και κυρίως παράνομης μετανάστευσης και προοδευτικά μετατράπηκε σε χώρα εισδοχής πολλαπλών μεταναστών. Οι ελληνικές αρχές εντείνουν τις προσπάθειες τους, ώστε να επιτευχθεί η ενσωμάτωση των μεταναστών στην ελληνική κοινωνία, κατά την διάρκεια της εδώ παραμονής τους αλλά η προσπάθεια αυτή είναι μικρή και χωρίς μεγάλα αποτελέσματα..
Προσφάτως, υπήρξε μια αύξηση στον αριθμό των αλλοδαπών παιδιών που φοιτούν σε ελληνικά σχολεία. Προκειμένου να αντιμετωπισθεί αυτή η νέα πραγματικότητα, οι ελληνικές αρχές υιοθέτησαν, από το 1996, μια διαπολιτισμική προσέγγιση του εκπαιδευτικού συστήματος με ειδικά προγράμματα που έχουν σχεδιαστεί και εφαρμόζονται σε μια σειρά σχολείων.
Στη χώρα μας, η ξενοφοβική ρητορική δεν έχει καμιά απήχηση στην συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών και κανένα κόμμα δεν περιλαμβάνει ακραία ξενοφοβικά στοιχεία στο πολιτικό πρόγραμμα του. Οι ελληνικές αρχές αγωνίζονται να διατηρήσουν και να εμπεδώσουν το πνεύμα της αλληλεγγύης που χαρακτηρίζει την ελληνική κοινωνία, αλλά συνάμα να αποτρέψουν και να πολεμήσουν κάθε έκφραση ξενοφοβικού αισθήματος, ιδιαίτερα στα μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Η προσπάθεια αυτή γίνετε και με την Ελληνική αστυνομία που όμως δεν ανταποκρίνεται στα σημεία των καιρών, έχει ομογενοποιημένη εμφάνιση και χαρακτηριστικά αποκλείοντας μειονοτικές η ομάδες της διαφορετικότητας.
Λ.Ο.Α.Τ
Η Ελλάδα σαν χώρα είναι σχετικά ανεκτική με τους ομοφυλόφιλους, αμφισεξουαλικούς και τρανσέξουαλ, ωστόσο λείπουν νόμοι, διατάξεις και βασικά δικαιώματα που οι ομοφυλόφιλοι απολαμβάνουν στις υπόλοιπες χώρες της δυτικής Ευρώπης και της Ε.Ε. καθώς τα θέματα ΛΟΑΤ (Λεσβιακά, Ομοφυλόφιλα, Αμφισεξουαλικά και Τρανσεξουαλικά άτομα )δεν γίνονται συχνά θέμα ανοικτής συζήτησης. Ωστόσο η ομοφυλοφιλία φαίνεται γίνεται σταδιακά λιγότερο ταμπού και οι ομοφυλόφιλοι, αμφισεξουαλικοί και τα διαφυλικά άτομα (τρανσέξουαλ) απολαμβάνουν αυξανόμενη προβολή μέσω των ΜΜΕ.
Επίσης μέρος της Εκκλησία της Ελλάδος επανειλημμένως πολεμάει θέματα ανοίγματος της κοινότητας ομοφυλοφίλων, αμφισεξουαλικών και διαφυλικών (τρανσέξουαλ), όπως είναι η νομιμοποίηση γάμων μεταξύ 2 ανδρών ή 2 γυναικών.
Δεν υπάρχει επίσημη αναγνώριση των ομοφυλόφιλων ζευγαριών. Ωστόσο οι διατάξεις του Αστικού Κώδικα περί πολιτικού γάμου δεν αναφέρουν ότι οι μελλόνυμφοι πρέπει να είναι αποκλειστικά διαφορετικού φύλου, κάτι που δεν απαγορεύει, άρα επιτρέπει στην θεωρία των γάμο μεταξύ ομοφυλοφίλων. Παρόλα αυτά μέχρι στιγμής έχει ερμηνευτεί ως ένωση γυναίκας και άνδρα, και κάποιοι πανεπιστημιακοί νομικοί επιμένουν ότι ο γάμος μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου είναι ανυπόστατος, ενώ άλλοι νομικοί και συνταγματολόγοι επιμένουν πως μια τέτοια ερμηνεία του νόμου είναι αντισυνταγματική.
Τον Απρίλιο του 2006 το κυβερνών τώρα πολιτικό κόμμα ΠΑΣΟΚ με τον Γεώργιο Παπανδρέου τον σημερινό πρωθυπουργό έκανε μια πρόταση στην Βουλή για την αναγνώριση των ανύπαντρων ζευγαριών, ομοφυλόφιλων και ετεροφυ-λόφιλων. Ωστόσο, με βάση ορισμένες οργανώσεις ΛΟΑΤ αυτό δεν είχε κανένα όφελος στα δικαιώματα των ΛΟΑΤ, αφού απαγόρευε την υιοθέτηση παιδιού από ομοφυλόφιλους.Οι προτάσεις του ΠΑΣΟΚ σαφώς περιοριστήκανε με την ανάληψη της εξουσίας τον Οκτώβριο του 2009.
Στις 3 Ιουνίου του 2008 ο δήμαρχος Τήλου κ. Αλιφέρης προχώρησε στην σύναψη πολιτικού γάμου μεταξύ δύο ομοφυλόφιλων ζευγαριών, πράγμα που το χαρακτήρισε "ανυπόστατο" ο τότε Υπουργός Δικαιοσύνης του πολιτικού κόμματος της Νέας Δημοκρατίας, Σωτήρηs Χατζηγάκης και ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου κ. Σανιδάς απαγόρευσε τους γάμους ατόμων του ίδιου φύλου και διέταξε δίωξη κάθε δημάρχου που θα τελούσε γάμο ομοφυλόφιλων, με εγκύκλιό του την 30η Μαΐου 2008.
Ο εισαγγελέας Ρόδου έχει ξεκινήσει έρευνα για τη νομιμότητα των πράξεων του δημάρχου Τήλου Τάσου Αλιφέρη. Υπέρ του γάμου τάχθηκαν τότε τα πολιτικά κόμματα ΠΑΣΟΚ και το ΣΥΡΙΖΑ . Οι ομοφυλοφιλικές οργανώσεις ανακοίνωσαν πως θα εξαντλήσουν όλα τα νομικά μέσα για την αναγνώριση του δικαιώματος γάμου, αλλά δεν ανακοινώθηκε μέχρι στιγμής καμιά σχετική ενέργειά τους.
Οι περισσότεροι άνθρωποι στην Ελλάδα είναι ανεκτικοί με τους ομοφυλόφιλους και η σωματική βία εναντίον τους είναι πολύ σπάνια ωστόσο τα μικρά χωριά και οι μικρές κοινωνίες στην επαρχία και τα λιγότερο επισκεπτόμενα μέρη της χώρας θεωρούνται ομοφοβικά. Η πιο συχνή μορφή βίας κατά των ομοφυλοφίλων είναι η προφορική βία, οι προσβολές και η παρενόχληση. Είναι ανησυχητική στην Ελλάδα η βία και η παρενόχληση ΛΟΑΤ από αστυνομικά όργανα και δυστυχώς έχουν κυκλοφορήσει και σχετικά βίντεο στο διαδίκτυο. Η συμπεριφορά των αστυνομικών οργάνων ενδεχομένως να αντλεί ασφάλεια και ατιμωρησία από την εν γένει νομιμοποιημένη ομοφυλοφοβική προκατάληψη που διατρέχει ολόκληρη την ελληνική κοινωνία.
Η Αθήνα έχει αρκετές ΛΟΑΤ οργανώσεις και ένα αναπτυσσόμενο gay χωριό στην περιοχή Γκάζι καθώς και μια ετήσια εκδήλωση gay pride, το Athens Gay Pride.Κοινότητα υπάρχει και στη Θεσσαλονίκη ενώ η ομοφυλόφιλη σκηνή στην Μύκονο και η λεσβιακή στην Ερεσό της Λέσβου είναι γνωστές παγκοσμίως.
Αξίζει να δούμε τι λέει η Έκθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ομοφοβία στην Ελλάδα. Σε Έκθεση του Οργανισμού Θεμελιωδών Ελευθεριών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ομοφοβία στην Ελλάδα (Φεβρουάριος 2007), επισημαίνονται τουλάχιστον έξι (6) παράγοντες : 1)Ο κυρίαρχος ρόλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην ελληνική κοινωνία και η καθαρά ομοφοβική στάση της. 2)Η «ανδροπρεπής» και ομοφοβική συμπεριφορά της μεγάλης πλειοψηφίας των Ελλήνων πολιτικών. 3)Η αρνητική παρουσίαση από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. 4)Ο ρόλος της αστυνομίας . 5)Η απουσία σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία 6)Η άρνηση όλων των κυβερνήσεων στα αιτήματα των ΛΟΑΤ για σχετική νομοθεσία. Στην ίδια Έκθεση (σελίδα 22) επισημαίνεται ότι ο αντιρατσιστικός νόμος 927/1979 δεν περιλαμβάνει ως ποινικό αδίκημα την προσβολή της τιμής προσώπου ή ομάδας λόγω του σεξουαλικού του προσανατολισμού ή της ταυτότητας φύλου του.
Η επιτροπή κατά του Ρατσισμού και των Διακρίσεων, του Συμβουλίου της Ευρώπης (ECRI), με ένα 68σέλιδο πόρισμα (Σεπτέμβριος 2009), εγκαλεί την Ελλάδα καθώς δεν έχει επικυρώσει, ακόμη, το Πρωτόκολλο 12 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου καθώς και για το ότι η ελληνική νομοθεσία δεν αναγνωρίζει, ως ιδιαίτερης μορφής έγκλημα, τον ρατσισμό αλλά και την ξενοφοβία. Επίσης αναφέρεται ότι τα κηρύγματα μίσους δεν καταλαμβάνονται από το Νόμο 3304/2005 ο οποίος περιορίζεται στην παρενόχληση σε συγκεκριμένα πεδία όπως η εργασία, αλλά και ότι η ομοφοβία δεν αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα στα αδικήματα του Ποινικού Κώδικα (κάτι το οποίο πάντως άλλαξε το 2008 με την προσθήκη ως επιβαρυντικής περίστασης το μίσος λόγω διαφορετικού γενετήσιου προσανατολισμού του θύματος στο άρθρο 79 του Ποινικού Κώδικα). Οι ελληνικές αρχές ομολογούν ότι ο Νόμος 927/1979 εξακολουθεί να εφαρμόζεται σπάνια παρόλο που καταγγελίες υποδεικνύουν πολλές περιπτώσεις υποκίνησης φυλετικού μίσους στην Ελλάδα. Το τελευταίο διάστημα μάλιστα έχουν δυστυχώς πολλαπλασιαστεί τα κρούσματα ωμής ρατσιστικής βίας από συμμορίες ακραίων,νεοναζιστών, αλλά και από την ίδια την Ελληνική Αστυνομία. Επιπλέον, η επιτροπή κατά του Ρατσισμού και των Διακρίσεων, του Συμβουλίου της Ευρώπης( ECRI )συνιστά έντονα στις ελληνικές αρχές να δράσουν σθεναρά για να διασφαλίσουν την τιμωρία των παραβάσεων του Νόμου 927/1979 ώστε να καταπολεμήσουν κατάλληλα την υποκίνηση φυλετικού μίσους, αλλά και την αποτελεσματική εφαρμογή του Νόμου 3304/2005 για την εξάλειψη των φυλετικών διακρίσεων (που ενσωματώνει στο ελληνικό δίκαιο τις Οδηγίες 2000/43/ΕΚ(1) και 2000/78/EK(2)).
ΑΜΕΑ
Τα άτομα με ειδικές ανάγκες(ΑΜΕΑ) πλήττονται ιδιαίτερα από την ανεργία. Ένας από τους βασικούς στόχους των πρωτοβουλιών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας είναι να διευρυνθούν οι προοπτικές απασχόλησής τους και να αλλάξουν οι συμπε-ριφορές απέναντι στα άτομα με ειδικές ανάγκες στον τομέα της απασχόλησης. Πτυχές που σχετίζονται με την αναπηρία περιλαμβάνονται στα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων και στις εθνικές στρατηγικές για την κοινωνική προστασία και την κοινωνική ένταξη αλλά εφαρμόζονται σε μικρό βαθμό..
Ηλικιωμένοι
Το 2000 περισσότεροι από 60 εκατ. άνθρωποι (16,4 % του πληθυσμού της ΕΕ) ήταν 65 ετών και άνω και το ποσοστό αυτό αναμένεται να αυξηθεί έως 25 % έως το 2020. Με δεδομένο ότι η αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης αναμένεται να συνεχιστεί, ενώ τα ποσοστά γεννήσεων μειώνονται, ο ρυθμός γήρανσης του πληθυσμού θα επιταχυνθεί. Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι οι ηλικιωμένοι πλήττονται ιδιαίτερα από τη φτώχεια. Υπενθυμίζεται επίσης ότι το 2010 ανακηρύχθηκε «Ευρωπαϊκό έτος καταπολέμησης της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού».
Ρομά
Από την διερεύνηση υποθέσεων που αφορούν θέματα Ρομά, στον Συνήγορο του Πολίτη, διαφαίνεται ότι η κατάσταση των Ρομά στη χώρα μας χαρακτηρίζεται από έναν έντονο κοινωνικό αποκλεισμό, που κατ’ αρχήν βασίζεται στη μειονεκτική θέση στην οποία τοποθετούνται τα πρόσωπα που ανήκουν σε αυτή την ευάλωτη ομάδα σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό, σε όλα τα πεδία της κοινωνικής ζωής: κατοικία, εργασία, εκπαίδευση, υγεία, κοινωνική προστασία και βεβαίως, τη δημόσια τάξη.
Για τον Συνήγορο του Πολίτη η πιο προφανής και πιο σημαντική απόδειξη της απόλυτης περιθωριοποίησης των Ρομά είναι το γεγονός ότι οι ίδιοι, εκτός ελαχίστων περιπτώσεων, που μπορούν να αριθμηθούν στα δάκτυλα ενός χεριού, δεν απευθύνονται και δεν διεκδικούν τα δικαιώματα που το Σύνταγμα και οι νόμοι παρέχουν σε όλους μας. Εάν θεωρήσουμε ότι ο Συνήγορος του Πολίτη αποτελεί ένα παράδειγμα μιας Δημόσιας Υπηρεσίας η οποία όχι μόνο έχει σκοπό την προστασία και προάσπιση των δικαιωμάτων των ευάλωτων ομάδων, αλλά επιπλέον επιχειρεί να είναι ιδιαίτερα ανοικτή και δεκτική στις αποκλεισμένες κοινωνικά ομάδες, το γεγονός ότι δεν απευθύνονται σε αυτήν τα μέλη που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη προστασίας καταδεικνύει το μέγεθος του αποκλεισμού και της μειονεκτικής τους θέσης.
Οι αναφορές που έχουν διερευνήσει έχουν κατατεθεί από άτομα που θεωρούν ότι υφίστανται τις αρνητικές συνέπειες της γειτνίασης τους με τους Ρομά, από μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) που εργάζονται για την προάσπιση των δικαιωμάτων τους, καθώς και από κοινωνικούς λειτουργούς που υπηρετούν σε διάφορα ιδρύματα. Τέλος, η Αρχή έχει διερευνήσει υποθέσεις που αφορούν Ρομά αυτεπαγγέλτως.
Από τη διαδικασία αναφοράς στην Αρχή του Συνήγορου του Πολίτη προκύπτει ότι από πλευράς των Ρομά το μεγαλύτερο εμπόδιο που πρέπει να υπερβούν, αυτό δηλαδή που αποτελεί προϋπόθεση για τη διεκδίκηση όλων των δικαιωμάτων, είναι η έλλειψη αυτοπεποίθησης και αυτόνομης εκπροσώπησής τους. Επομένως η ανάληψη συλλογικών πρωτοβουλιών αλλά και η προσωπική διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους, με ταυτόχρονη λήψη θετικών μέτρων εκ μέρους της Πολιτείας, όπως θα δούμε παρακάτω, μπορεί να οδηγήσει στη σταδιακή υπέρβαση του αποκλεισμού και της υπάρχουσας μειονεκτικής θέσης των Ρομά στην ελληνική κοινωνία.
Όταν γίνεται προσπάθεια να ξεφύγουν από το περιθώριο στο οποίο είναι εγκλωβισμένοι οι Ρομά αντιμετωπίζουν:
1.Τους φραγμούς που υπάρχουν στο σύστημα: Την ανεπαρκή νομοθεσία και τις πολύπλοκες διοικητικές διαδικασίες, το πλήθος των απαιτουμένων εγγράφων, την έλλειψη ειδικευμένου προσωπικού, τον λειτουργικό αναλφαβητισμός τους και την οικονομική τους δυσχέρεια. (π.χ. για την υποβολή αίτησης στεγαστικού δανείου για την απόκτηση κατοικίας, συναντούν την άρνηση του Δημάρχου να τους εκδώσει βεβαίωση μονίμου κατοικίας, για την πρόσβαση των παιδιών Ρομά στην εκπαίδευση την άρνηση εγγραφής τους στα σχολεία με την αιτιολογία ότι δεν είναι εμβολιασμένα, για την πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας την άρνηση παροχής τους με την αιτιολογία ότι δεν διαθέτουν βιβλιάριο υγείας ή πρόνοιας, για την διεκδίκηση πληθώρας κοινωνικών αγαθών τον αποκλεισμό τους λόγω έλλειψης αστυνομικής ταυτότητας /εγγραφής σε δημοτολόγια, και τέλος για την εργασία, τον αποκλεισμό τους λόγω έλλειψης δεξιοτήτων.)
2.Την ανάρμοστη συμπεριφορά των δημοσίων λειτουργών: ρατσισμό, άνιση μεταχείριση, παρελκυστική συμπεριφορά, πατερναλισμό, αδιαφορία και μη ενημέρωση (π.χ. γιατρός που αρνείται να εξετάσει Ρομά, αστυνομικός που ασκεί βία λόγω προκαταλήψεων για την ενδεχόμενη παραβατική τους συμπεριφορά, κτλ.)
3.Άγνοια της νομοθεσίας περί προστασίας των δικαιωμάτων τους τόσο εκ μέρους των υπαλλήλων όσο και εκ μέρους των ιδίων των Ρομά (π.χ. τι προβλέπει ο νόμος, ποιες είναι οι συγκεκριμένες διαδικασίες που πρέπει να ακολουθηθούν).
4.Δυσπιστία: εκ μέρους των δημοσίων λειτουργών ως προς τα κίνητρα που τους οδηγούν να ζητήσουν οτιδήποτε, και εκ μέρους των ιδίων των Ρομά, ως προς το τι αποσκοπούν τα τυχόν μέτρα που λαμβάνονται υπέρ αυτών.
Για να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ των Ρομά και του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου είναι απαραίτητη η λήψη, εκ μέρους της Πολιτείας, θετικών μέτρων, προκειμένου να υπάρξει αντιστάθμισμα των υφισταμένων μειονεκτημάτων.
Δεν μπορούμε να απαριθμήσουμε εδώ όλους τους τομείς στους οποίους πρέπει να ληφθούν θετικά μέτρα προκειμένου να φθάσουμε στην επιθυμητή εξίσωση των δύο μερών. Ωστόσο, άμεσα πρέπει να τεθούν οι βάσεις για εξίσωση σε θέματα κατοικίας, υγείας, εκπαίδευσης, εργασίας και ανάπτυξης δεξιοτήτων. Αν ως κοινωνία θέλουμε οι Ρομά συμπολίτες μας να διαβιούν σε μόνιμες κατοικίες τότε θα πρέπει να συνεχιστούν, ορθά οργανωμένα, τα προγράμματα εγκατάστασης ή κτήσης πρώτης κατοικίας, νομιμοποίησης κατοχή γης-τίτλων ιδιοκτησίας κτλ. Αν θέλουμε να έχουμε υγιή πληθυσμό τότε θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε τα βασικά προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζουν οι Ρομά , πόσο μάλλον όταν αυτά αφορούν την δημόσια υγεία εν γένει.
Αν θέλουμε να περιοριστεί το φαινόμενο των πρώιμων εγκυμοσύνων και γάμων παιδιών θα πρέπει να ενημερώνουμε τις γυναίκες Ρομά περί οικογενειακού σχεδιασμού σε συνάρτηση με την εκπαίδευση και τη δυνατότητα εργασία τους.
Αλλοδαποί Φοιτητές
Στο πλαίσιο διερεύνησης σχετικής αναφοράς αναδείχθηκε η άρνηση του Ινστιτούτο Κρατικών Υποτροφιών (Ι.Κ.Υ.) να χορηγήσει σε αλλοδαπό φοιτητή υποτροφία προπτυχιακών σπουδών λόγω επιδόσεων με την αιτιολογία ότι, βάσει των οικείων διατάξεων, οι σχετικές υποτροφίες και βραβεία χορηγούνται μόνο σε όσους έχουν ελληνική ιθαγένεια ή εθνικότητα.
Ο Συνήγορος του Πολίτη υπέβαλε Πόρισμα στον αρμόδιο Υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων επισημαίνοντας ότι η μη χορήγηση σε αλλοδαπούς φοιτητές οικονομικών ενισχύσεων που έχουν τον χαρακτήρα επιβράβευσης των επιδόσεων και
όχι κοινωνικής παροχής εγείρει προβληματισμό ως προς τη συμφωνία της με την
αρχή της αξιοκρατίας, η οποία δεν συναρτάται με την ιδιότητα του Έλληνα πολίτη,
αλλά με το δικαίωμα στην ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας κατά το άρθρο 5
παρ.1 του Συντάγματος, και άρα προστατεύεται στο πρόσωπο καθενός. Η άρνηση χορήγησης υποτροφιών επίδοσης σε αλλοδαπούς, και μάλιστα σε αλλοδαπούς που έχουν αποφοιτήσει από ελληνικά σχολεία και άρα είναι κατά τεκμήριο ενταγμένοι
ισχυρά στην κοινωνική ζωή, τείνει στο να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις αθέμιτης διάκρισης σε βάρος τους για λόγους εθνικής καταγωγής.
Η συμμετοχή της γυναίκας στο ελληνικό δημόσιο βίο
Η συμμετοχή της γυναίκας στο ελληνικό δημόσιο βίο και, ιδιαίτερα, στα λεγόμενα “κέντρα λήψεως αποφάσεων” είναι εξαιρετικά μικρή. Στα πολιτειακά αξιώματα οι αριθμοί είναι πολύ φτωχοί, στον πολιτικό βίο εξίσου πενιχροί. Στην Ελλάδα, οι γυναίκες συνιστούν πολύ μικρό ποσοστό του συνόλου των μελών της Βουλής , των Δημοτικών Συμβούλων, των μελών των κρατικών Οργανισμών, ενώ η αντιπροσώπευση τους στα «κέντρα λήψεως των αποφάσεων» του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα σίγουρα δεν ξεπερνά το 20-25 % (όταν ο στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι το ποσοστό αυτό να φτάνει το 40%).
Για να καταπολεμηθεί, το φαινόμενο της διάκρισης και των μειονεκτημάτων που αντιμετωπίζουν πάνω σε καθημερινή βάση τόσο οι γυναίκες αλλά και άτομα άλλης φυλής και άλλης εθνοτικής καταγωγής, άλλης θρησκείας, άλλης κουλτούρας, άτομα ευάλωτα, στη χώρα μας, απαιτείται να αντιμετωπιστούν βαθιά ριζωμένες αξίες, Στάσεις, στερεότυπα και νοοτροπίες, που εργάζονται ενάντια στην παροχή ίσων ευκαιριών σε αυτές τις ομάδες.
Ιδεολογίες περί “ανδρισμού” και για “ανδρικά” καθήκοντα και επαγγέλματα, αλλά και θεωρίες περί ανωτερότητας επειδή κάποιος είναι λευκός, είναι Έλληνας, είναι χριστιανός, όχι μόνο εμποδίζουν την πρόοδο αλλά οδηγούν και σε άλλες καταστάσεις όπως, η βία στην οικογένεια στο σχολείο και στον εργασιακό χώρο.
Θρησκευτικά καθήκοντα
Η Αθήνα είναι η μόνη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα της Ε.Ε που δεν διαθέτει τζαμί παρόλο που είναι συγκεντρωμένοι κάπου 50.000-60.000 μουσουλμάνοι χωρίς επίσημο και καθιερωμένο χώρο να ασκήσουν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα, όταν μάλιστα σε όλες τις μουσουλμανικές χώρες υπάρχουν ναοί χριστιανικοί ορθόδοξοι. Ακόμη και στην Τεχεράνη».
Την Τετάρτη 10 Σεπτεμβρίου 2010 περίπου 3.000 μουσουλμάνοι συγκεντρώθηκαν από τις 5 το πρωί στην πλατεία Κοτζιά για την τελευταία προσευχή του Ραμαζανίου μετά τη νηστεία των 30 ημερών..
Είναι η πρώτη φορά που πραγματοποιείται μία τέτοια μαζική προσευχή στην Αθήνα. Ιμάμηδες από την Αίγυπτο τέλεσαν την πρωινή προσευχή, ενώ το «παρών» έδωσε και ο πρέσβης του Ιράν. Οι μουσουλμάνοι κάτοικοι της πρωτεύουσας τόνισαν για ακόμη μία φορά την έλλειψη τεμένους στην περιοχή της Αθήνας. Στη Θεσσαλονίκη υπάρχουν κάπου 2.000-3.000 Έλληνες μουσουλμάνοι, οι οποίοι δουλεύουν, πληρώνουν φόρους, πάνε στρατό κλπ. Έχουν ένα δικό τους χώρο, ημιυπόγειο μαγαζί, που χρησιμοποιούν ως χώρο λατρείας. Τους νεκρούς τους, τους μεταφέρουν στη Θράκη για τα περαιτέρω. Αυτοί, δικαιούνται κάποια αξιοπρέπεια στην τέλεση των θρησκευτικών τους καθηκόντων. Οι μουσουλμάνοι της Θράκης βέβαια έχουν τα ίδια δικαιώματα πρόσβασης στο σύστημα υγείας όπως οι υπόλοιποι 'Ελληνες πολίτες, υπάρχουν όμως ορισμένες ειδικές περιπτώσεις που αντιμετωπίζουν πρόβλημα πρόσβασης όπως οι ανιθαγενείς, οι οποίοι κατά το παρελθόν απώλεσαν την ελληνική ιθαγένεια.
Τι μπορούν να κάνουν τα θύματα διακρίσεων.
Με το Νόμο τα θύματα διακρίσεων μπορούν να προβούν στις απαραίτητες νομικές ενέργειες προκειμένου να δικαιωθούν. Στην περίπτωση αυτή το θύμα διακρίσεων θα πρέπει να παρουσιάσει στο δικαστήριο ή σε αρμόδια διοικητική αρχή τα πραγματικά περιστατικά, και αντίστοιχα ο αντίδικος (αυτός/αυτή που φέρεται να έχει ασκήσει διακριτική μεταχείριση) να αποδείξει ότι δεν παραβίασε το Νόμο. Καλό είναι αν θεωρείτε ότι είστε θύμα διακρίσεων να εξαντλήσετε πρώτα όλα τα υπόλοιπα μέσα, πριν φτάσετε στα δικαστήρια. Οι ενέργειες που μπορεί να κάνει κάποιος είναι οι ακόλουθες:
Να γνωρίσει το νομικό πλαίσιο και τις αρχές - οργανώσεις που μπορούν να τον βοηθήσουν. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστηρίζει διάφορες ενέργειες πληροφόρησης, μεταξύ των οποίων και μια ιστοσελίδα www.stop-discrimination.info, στην οποία υπάρχουν διάφορες πληροφορίες για θέματα διακρίσεων σε όλες τις επίσημες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Να προετοιμάσει την υπόθεσή του. Να συλλέξει με νόμιμο τρόπο τα στοιχεία, κατά προτίμηση έγγραφα, που να αποδεικνύουν ότι έτυχε διακριτικής συμπεριφοράς. Να κρατήσει ένα αρχείο με σημειώσεις για τα πραγματικά περιστατικά και να προσπαθήσει να βρει μάρτυρες που να τον υποστηρίξουν. Να φυλάξει πληροφορίες σχετικές με την αίτησή του για θέση εργασίας, σχετικές αγγελίες κλπ.
Να υποβάλει μια έγγραφη καταγγελία ή παράπονο προς τον εργοδότη του. Σε ορισμένες περιπτώσεις εταιρειών υπάρχουν ειδικά τμήματα που συλλέγουν τέτοιου είδους καταγγελίες. Σε περιπτώσεις πολυεθνικών εταιρειών τέτοια τμήματα μπορεί να βρίσκονται σε άλλη χώρα από αυτήν που εργάζεστε. Να απευθυνθεί για βοήθεια στις Οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στους διάφορους τομείς των διακρίσεων. Να υποβάλλει αναφορά σε έναν από τους τρεις φορείς προώθησης της αρχής της ίσης μεταχείρισης που υπάρχουν στη χώρα, ανάλογα με το είδος του προβλήματος, δηλαδή στον Συνήγορο του Πολίτη, στα κατά τόπον Τμήματα Κοινωνικής Επιθεώρησης του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) ή στην Επιτροπή Ίσης Μεταχείρισης του Υπουργείου Δικαιοσύνης.
Εθνικοί φορείς ισότητας
Οι εθνικές κυβερνήσεις καλούνται βάσει του νόμου κατά των διακρίσεων της ΕΕ (ιδίως την Οδηγία περί φυλετικής ισότητας) να ορίσουν ή να συγκροτήσουν ένα φορέα (ή φορείς) που θα βοηθά τους ανθρώπους που έχουν υποστεί διακρίσεις λόγω της φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής τους να υποβάλουν την καταγγελία τους. Ωστόσο, σε πολλές χώρες οι φορείς ισότητας βοηθούν επίσης τους ανθρώπους που έχουν υποστεί διακρίσεις λόγω θρησκείας ή πεποιθήσεων, ηλικίας, αναπηρίας, σεξουαλικού προσανατολισμού και φύλου. Η οργάνωση και ο ρόλος κάθε φορέα ποικίλλει από χώρα σε χώρα.
Εκπτώσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα σημαίνει έλλειμμα δημοκρατίας.
Ωστόσο, το να διασφαλιστεί ότι όλα τα μέλη της κοινωνίας έχουν ίσες ευκαιρίες δεν είναι απλώς μια νομική απαίτηση ή ένα ηθικό επιχείρημα αλλά μια αναγκαιότητα για μια ευημερούσα κοινωνία με συνοχή του 21ου αιώνα.
Εάν δείτε ότι κάποιος υφίσταται διακρίσεις, μπορεί να χρειάζεται την υποστήριξή σας. Θα μπορούσατε να βοηθήσετε αν τον/την ενθαρρύνατε να μιλήσει σε κάποιον προϊστάμενο ή αν τον/τη συμβουλεύατε πού να στραφεί για πληροφορίες, όπως τον εθνικό σας φορέα για την ισότητα ή μια μη κυβερνητική οργάνωση (ΜΚΟ).
Η διοργάνωση εκπαιδευτικών σεμιναρίων στα σχολεία για τη διάδοση και ευαισθητοποίηση της νεολαίας μας σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι μια σημαντική δραστηριότητα. Αναμφίβολα, η συνεχής ενημέρωση, επιμόρφωση και ευαισθητοποίηση των νέων μας σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων συνιστά τη βασικότερη προϋπόθεση για τη δημιουργία μιας κουλτούρας σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μέσα στη νέα γενιά. Η νέα γενιά μπορεί να φέρει την πραγματική αλλαγή και να βιώσει μια καλύτερη κοινωνία με ίσες ευκαιρίες και σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η αρχή πρέπει να γίνει μέσα από την παιδεία, τα σχολεία, τη διδασκαλία και την κουλτούρα με την οποία διαπλάθονται τα παιδιά μας. Στο σχολείο πρέπει να δεχθούμε τα παιδιά από άλλη εθνότητα, από άλλη θρησκεία, από άλλη φυλή, τα άτομα με οποιαδήποτε διαφορετικότητα, άτομα με αναπηρίες, σαν ισότιμους συμμαθητές, να τα δεχθούμε σαν φίλους, με τους οποίους μπορούμε να παίζουμε, να διαβάζουμε, να ανταλλάσουμε απόψεις σε θέματα πολιτιστικά σε θέματα πολιτικά, σε θέματα ιστορίας. Μπορούμε να διαφωνούμε μέσα στα πλαίσια της ευπρέπειας, μπορούμε να ανταλλάσουμε επιχειρήματα. Αυτό είναι θεμιτό και βοηθά και την κάθε πλευρά να αντιληφθεί τις πολιτισμικές αξίες της άλλης και, στο τέλος, να καταλάβουμε όλοι, ότι ο κόσμος ο οποίος ζούμε σήμερα είναι ένας κόσμος διαφορετικότητας, με ανθρώπινα όντα ισότιμα μεταξύ τους, παρά τη διαφορά στο φύλο, τη φυλή, την εθνότητα, τη θρησκεία, το χρώμα, τη γλώσσα, τις πολιτικές πεποιθήσεις. Αυτό δεν σημαίνει με κανένα τρόπο ότι δεν πρέπει να είμαστε περήφανοι για την δική μας κουλτούρα, την παιδεία, τη θρησκεία, την ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματα που απολαμβάνουμε στην χώρα μας. Αλλά μόνο εάν σεβαστούμε και το δικαίωμα οποιουδήποτε άλλου ανθρώπου στη χώρα μας να απολαμβάνει σεβασμού της δικής του κουλτούρας, παιδείας, θρησκείας, ελευθερίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θα μπορούμε να έχουμε απαίτηση και οι ξένοι στην χώρα μας να κάνουν το ίδιο. Πρέπει να θυμούμαστε ότι κάποιες εθνικές μειονότητες είναι πιο ευάλωτες από άλλες. Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι ο σεβασμός και αναγνώριση των δικαιωμάτων των άλλων μας επιτρέπει να απαιτούμε σεβασμό και αναγνώριση των δικών μας θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ας μην μας διαφεύγει το γεγονός ότι, ο αποκλεισμός ομάδων του πληθυσμού από το δικαίωμα συμμετοχής και προσφοράς με ίσες ευκαιρίες, σημαίνει αποκλεισμό ταλέντων, και για να χρησιμοποιήσω την έκφραση του Ευρωπαίου Επιτρόπου, σημαίνει μη εκμετάλλευση μεγάλης ομάδας του πληθυσμού της γης που μπορούν να προσφέρουν Τέλος ας μην ξεχνούμε ότι έλλειψη ισότητας και μη παροχή ίσων ευκαιριών σε όλους συνιστά θεμελιώδη παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων.Και ο σεβασμός ανθρωπίνων δικαιωμάτων καθορίζει το επίπεδο της δημοκρατίας και εμπέδωσης του κράτους δικαίου μιας χώρας.
Εκπτώσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα σημαίνει έλλειμμα δημοκρατίας.
Θεοχάρης Γκουγκουλίτσας
Δημοσιογράφος
Ειδήσεις ΓΝΩΜΗ Τηλεόραση
Μέλος της ΕΣΠΗΤ
Μέλος της EFJ Ευρωπαϊκής Ομοσπονδία Δημοσιογράφων
Η Ευρώπη είναι ο τόπος μιας ευρείας διαφορετικότητας ανθρώπων. Το γνω-ρίζω από τα ταξίδια μου αλλά και από τις σπουδές μου τον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό στο πανεπιστήμιο. Αυτή η ποικιλομορφία εμπλουτίζει την κουλτούρα, τις οικονομίες και τις κοινωνίες μας. Οι νόμοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης που απαγορεύουν τις διακρίσεις με βάση τη φυλετική ή εθνοτική καταγωγή, την ηλικία, την αναπηρία, το σεξουαλικό προσανατολισμό, τη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις στο χώρο εργασίας και με βάση τη φυλετική ή εθνοτική καταγωγή σε όλους τους τομείς της ζωής παρέχουν προστασία σε όλα τα μέλη της κοινωνίας . H Ευρωπαϊκή Κοινότητα ακόμα δραστηριοποιείται εδώ και καιρό στην καταπολέμηση των διακρίσεων και μάλιστα, όταν ιδρύθηκε μια από τις πιο επείγουσες αποστολές της ήταν να συμφιλιώσει μια ήπειρο διχασμένη από εθνικιστικές και εθνοτικές διαμάχες. Επί σειρά ετών στο επίκεντρο βρισκόταν η πρόληψη των διακρίσεων λόγω υπηκοότητας και φύλου.
Οι εθνικές κυβερνήσεις των κρατών μελών καλούνται βάσει του νόμου κατά των διακρίσεων της ΕΕ (ιδίως την Οδηγία περί φυλετικής ισότητας) να ορίσουν ή να συγκροτήσουν ένα φορέα (ή φορείς) που θα βοηθά τους ανθρώπους που έχουν υπο-στεί διακρίσεις λόγω της φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής τους να υποβάλουν την καταγγελία τους.
Ωστόσο, σε αρκετές χώρες οι φορείς ισότητας βοηθούν επίσης τους ανθρώπους που έχουν υποστεί διακρίσεις λόγω θρησκείας ή πεποιθήσεων, ηλικίας, αναπηρίας, σεξουαλικού προσανατολισμού και φύλου. Η οργάνωση και ο ρόλος κάθε φορέα ποικίλλει ανάλογα από χώρα σε χώρα.
Την ίδια ώρα αρκετοί άνθρωποι μπορεί να υφίστανται διακρίσεις με βάση περισσότερες από μία από αυτές τις αιτίες, φαινόμενο που είναι ταυτοχρόνως γνωστό ως πολλαπλές διακρίσεις. Για παράδειγμα, κάποιος που είναι ηλικιωμένος και ανά-πηρος, είναι νέος και προέρχεται από κάποια φυλετική ή εθνοτική μειονότητα, ή είναι ομοφυλόφιλος και καθολικός ενδεχομένως συγκεντρώνει περισσότερες πιθανότητες να υποστεί διακρίσεις για πολλαπλές αιτίες.
Έρευνα του Ευρωβαρομέτρου.
Αξίζει εδώ να αναφέρουμε πως παρά την ύπαρξη ευρωπαϊκών νόμων, έρευνα του Ευρωβαρόμετρου με τίτλο, «Discrimination in the European Union: Perceptions, Experiences and Attitudes» που δημοσιεύτηκε στις αρχές του 2008 έδειξε ότι πολλοί Ευρωπαίοι πιστεύουν ότι οι διακρίσεις είναι ακόμα ευρύτατα διαδεδομένες ενώ περισσότερες πιθανότητες να υποστούν διακρίσεις έχουν τα άτομα λόγω φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής (62%), σεξουαλικού προσανατολισμού (51%), αναπηρίας (45%), ηλικίας (42%) και θρησκείας (42%).
Ελλάδα -Μετανάστες
Η χώρα μας, τις δύο τελευταίες δεκαετίες, έχει υποδεχτεί εκατοντάδες χιλιάδες οικονομικούς πρόσφυγες. Η Ελληνική κοινωνία, μετά την δεκαετία του 20, οπότε υποδέχτηκε τους πρόσφυγες από την Μικρασιατική Καταστροφή, μέχρι την δεκαετία του 70, είχε αποκτήσει μια ομογένεια. Έτσι δεν υπήρχε κανένας ουσια-στικός λόγος για την ανάπτυξη της ξενοφοβίας και του ρατσισμού στην χώρα μας. Δυστυχώς, σήμερα, υπάρχει η βαθιά αίσθηση ότι τμήματα της ελληνικής κοινωνίας επαναπροσδιορίζονται πάνω σε αυτά τα ζητήματα.
Η Ελλάδα, μια χώρα που "εξήγαγε" μετανάστες από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '90 αντιμετώπισε ένα κύμα νόμιμης και κυρίως παράνομης μετανάστευσης και προοδευτικά μετατράπηκε σε χώρα εισδοχής πολλαπλών μεταναστών. Οι ελληνικές αρχές εντείνουν τις προσπάθειες τους, ώστε να επιτευχθεί η ενσωμάτωση των μεταναστών στην ελληνική κοινωνία, κατά την διάρκεια της εδώ παραμονής τους αλλά η προσπάθεια αυτή είναι μικρή και χωρίς μεγάλα αποτελέσματα..
Προσφάτως, υπήρξε μια αύξηση στον αριθμό των αλλοδαπών παιδιών που φοιτούν σε ελληνικά σχολεία. Προκειμένου να αντιμετωπισθεί αυτή η νέα πραγματικότητα, οι ελληνικές αρχές υιοθέτησαν, από το 1996, μια διαπολιτισμική προσέγγιση του εκπαιδευτικού συστήματος με ειδικά προγράμματα που έχουν σχεδιαστεί και εφαρμόζονται σε μια σειρά σχολείων.
Στη χώρα μας, η ξενοφοβική ρητορική δεν έχει καμιά απήχηση στην συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών και κανένα κόμμα δεν περιλαμβάνει ακραία ξενοφοβικά στοιχεία στο πολιτικό πρόγραμμα του. Οι ελληνικές αρχές αγωνίζονται να διατηρήσουν και να εμπεδώσουν το πνεύμα της αλληλεγγύης που χαρακτηρίζει την ελληνική κοινωνία, αλλά συνάμα να αποτρέψουν και να πολεμήσουν κάθε έκφραση ξενοφοβικού αισθήματος, ιδιαίτερα στα μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Η προσπάθεια αυτή γίνετε και με την Ελληνική αστυνομία που όμως δεν ανταποκρίνεται στα σημεία των καιρών, έχει ομογενοποιημένη εμφάνιση και χαρακτηριστικά αποκλείοντας μειονοτικές η ομάδες της διαφορετικότητας.
Λ.Ο.Α.Τ
Η Ελλάδα σαν χώρα είναι σχετικά ανεκτική με τους ομοφυλόφιλους, αμφισεξουαλικούς και τρανσέξουαλ, ωστόσο λείπουν νόμοι, διατάξεις και βασικά δικαιώματα που οι ομοφυλόφιλοι απολαμβάνουν στις υπόλοιπες χώρες της δυτικής Ευρώπης και της Ε.Ε. καθώς τα θέματα ΛΟΑΤ (Λεσβιακά, Ομοφυλόφιλα, Αμφισεξουαλικά και Τρανσεξουαλικά άτομα )δεν γίνονται συχνά θέμα ανοικτής συζήτησης. Ωστόσο η ομοφυλοφιλία φαίνεται γίνεται σταδιακά λιγότερο ταμπού και οι ομοφυλόφιλοι, αμφισεξουαλικοί και τα διαφυλικά άτομα (τρανσέξουαλ) απολαμβάνουν αυξανόμενη προβολή μέσω των ΜΜΕ.
Επίσης μέρος της Εκκλησία της Ελλάδος επανειλημμένως πολεμάει θέματα ανοίγματος της κοινότητας ομοφυλοφίλων, αμφισεξουαλικών και διαφυλικών (τρανσέξουαλ), όπως είναι η νομιμοποίηση γάμων μεταξύ 2 ανδρών ή 2 γυναικών.
Δεν υπάρχει επίσημη αναγνώριση των ομοφυλόφιλων ζευγαριών. Ωστόσο οι διατάξεις του Αστικού Κώδικα περί πολιτικού γάμου δεν αναφέρουν ότι οι μελλόνυμφοι πρέπει να είναι αποκλειστικά διαφορετικού φύλου, κάτι που δεν απαγορεύει, άρα επιτρέπει στην θεωρία των γάμο μεταξύ ομοφυλοφίλων. Παρόλα αυτά μέχρι στιγμής έχει ερμηνευτεί ως ένωση γυναίκας και άνδρα, και κάποιοι πανεπιστημιακοί νομικοί επιμένουν ότι ο γάμος μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου είναι ανυπόστατος, ενώ άλλοι νομικοί και συνταγματολόγοι επιμένουν πως μια τέτοια ερμηνεία του νόμου είναι αντισυνταγματική.
Τον Απρίλιο του 2006 το κυβερνών τώρα πολιτικό κόμμα ΠΑΣΟΚ με τον Γεώργιο Παπανδρέου τον σημερινό πρωθυπουργό έκανε μια πρόταση στην Βουλή για την αναγνώριση των ανύπαντρων ζευγαριών, ομοφυλόφιλων και ετεροφυ-λόφιλων. Ωστόσο, με βάση ορισμένες οργανώσεις ΛΟΑΤ αυτό δεν είχε κανένα όφελος στα δικαιώματα των ΛΟΑΤ, αφού απαγόρευε την υιοθέτηση παιδιού από ομοφυλόφιλους.Οι προτάσεις του ΠΑΣΟΚ σαφώς περιοριστήκανε με την ανάληψη της εξουσίας τον Οκτώβριο του 2009.
Στις 3 Ιουνίου του 2008 ο δήμαρχος Τήλου κ. Αλιφέρης προχώρησε στην σύναψη πολιτικού γάμου μεταξύ δύο ομοφυλόφιλων ζευγαριών, πράγμα που το χαρακτήρισε "ανυπόστατο" ο τότε Υπουργός Δικαιοσύνης του πολιτικού κόμματος της Νέας Δημοκρατίας, Σωτήρηs Χατζηγάκης και ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου κ. Σανιδάς απαγόρευσε τους γάμους ατόμων του ίδιου φύλου και διέταξε δίωξη κάθε δημάρχου που θα τελούσε γάμο ομοφυλόφιλων, με εγκύκλιό του την 30η Μαΐου 2008.
Ο εισαγγελέας Ρόδου έχει ξεκινήσει έρευνα για τη νομιμότητα των πράξεων του δημάρχου Τήλου Τάσου Αλιφέρη. Υπέρ του γάμου τάχθηκαν τότε τα πολιτικά κόμματα ΠΑΣΟΚ και το ΣΥΡΙΖΑ . Οι ομοφυλοφιλικές οργανώσεις ανακοίνωσαν πως θα εξαντλήσουν όλα τα νομικά μέσα για την αναγνώριση του δικαιώματος γάμου, αλλά δεν ανακοινώθηκε μέχρι στιγμής καμιά σχετική ενέργειά τους.
Οι περισσότεροι άνθρωποι στην Ελλάδα είναι ανεκτικοί με τους ομοφυλόφιλους και η σωματική βία εναντίον τους είναι πολύ σπάνια ωστόσο τα μικρά χωριά και οι μικρές κοινωνίες στην επαρχία και τα λιγότερο επισκεπτόμενα μέρη της χώρας θεωρούνται ομοφοβικά. Η πιο συχνή μορφή βίας κατά των ομοφυλοφίλων είναι η προφορική βία, οι προσβολές και η παρενόχληση. Είναι ανησυχητική στην Ελλάδα η βία και η παρενόχληση ΛΟΑΤ από αστυνομικά όργανα και δυστυχώς έχουν κυκλοφορήσει και σχετικά βίντεο στο διαδίκτυο. Η συμπεριφορά των αστυνομικών οργάνων ενδεχομένως να αντλεί ασφάλεια και ατιμωρησία από την εν γένει νομιμοποιημένη ομοφυλοφοβική προκατάληψη που διατρέχει ολόκληρη την ελληνική κοινωνία.
Η Αθήνα έχει αρκετές ΛΟΑΤ οργανώσεις και ένα αναπτυσσόμενο gay χωριό στην περιοχή Γκάζι καθώς και μια ετήσια εκδήλωση gay pride, το Athens Gay Pride.Κοινότητα υπάρχει και στη Θεσσαλονίκη ενώ η ομοφυλόφιλη σκηνή στην Μύκονο και η λεσβιακή στην Ερεσό της Λέσβου είναι γνωστές παγκοσμίως.
Αξίζει να δούμε τι λέει η Έκθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ομοφοβία στην Ελλάδα. Σε Έκθεση του Οργανισμού Θεμελιωδών Ελευθεριών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ομοφοβία στην Ελλάδα (Φεβρουάριος 2007), επισημαίνονται τουλάχιστον έξι (6) παράγοντες : 1)Ο κυρίαρχος ρόλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην ελληνική κοινωνία και η καθαρά ομοφοβική στάση της. 2)Η «ανδροπρεπής» και ομοφοβική συμπεριφορά της μεγάλης πλειοψηφίας των Ελλήνων πολιτικών. 3)Η αρνητική παρουσίαση από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. 4)Ο ρόλος της αστυνομίας . 5)Η απουσία σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία 6)Η άρνηση όλων των κυβερνήσεων στα αιτήματα των ΛΟΑΤ για σχετική νομοθεσία. Στην ίδια Έκθεση (σελίδα 22) επισημαίνεται ότι ο αντιρατσιστικός νόμος 927/1979 δεν περιλαμβάνει ως ποινικό αδίκημα την προσβολή της τιμής προσώπου ή ομάδας λόγω του σεξουαλικού του προσανατολισμού ή της ταυτότητας φύλου του.
Η επιτροπή κατά του Ρατσισμού και των Διακρίσεων, του Συμβουλίου της Ευρώπης (ECRI), με ένα 68σέλιδο πόρισμα (Σεπτέμβριος 2009), εγκαλεί την Ελλάδα καθώς δεν έχει επικυρώσει, ακόμη, το Πρωτόκολλο 12 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου καθώς και για το ότι η ελληνική νομοθεσία δεν αναγνωρίζει, ως ιδιαίτερης μορφής έγκλημα, τον ρατσισμό αλλά και την ξενοφοβία. Επίσης αναφέρεται ότι τα κηρύγματα μίσους δεν καταλαμβάνονται από το Νόμο 3304/2005 ο οποίος περιορίζεται στην παρενόχληση σε συγκεκριμένα πεδία όπως η εργασία, αλλά και ότι η ομοφοβία δεν αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα στα αδικήματα του Ποινικού Κώδικα (κάτι το οποίο πάντως άλλαξε το 2008 με την προσθήκη ως επιβαρυντικής περίστασης το μίσος λόγω διαφορετικού γενετήσιου προσανατολισμού του θύματος στο άρθρο 79 του Ποινικού Κώδικα). Οι ελληνικές αρχές ομολογούν ότι ο Νόμος 927/1979 εξακολουθεί να εφαρμόζεται σπάνια παρόλο που καταγγελίες υποδεικνύουν πολλές περιπτώσεις υποκίνησης φυλετικού μίσους στην Ελλάδα. Το τελευταίο διάστημα μάλιστα έχουν δυστυχώς πολλαπλασιαστεί τα κρούσματα ωμής ρατσιστικής βίας από συμμορίες ακραίων,νεοναζιστών, αλλά και από την ίδια την Ελληνική Αστυνομία. Επιπλέον, η επιτροπή κατά του Ρατσισμού και των Διακρίσεων, του Συμβουλίου της Ευρώπης( ECRI )συνιστά έντονα στις ελληνικές αρχές να δράσουν σθεναρά για να διασφαλίσουν την τιμωρία των παραβάσεων του Νόμου 927/1979 ώστε να καταπολεμήσουν κατάλληλα την υποκίνηση φυλετικού μίσους, αλλά και την αποτελεσματική εφαρμογή του Νόμου 3304/2005 για την εξάλειψη των φυλετικών διακρίσεων (που ενσωματώνει στο ελληνικό δίκαιο τις Οδηγίες 2000/43/ΕΚ(1) και 2000/78/EK(2)).
ΑΜΕΑ
Τα άτομα με ειδικές ανάγκες(ΑΜΕΑ) πλήττονται ιδιαίτερα από την ανεργία. Ένας από τους βασικούς στόχους των πρωτοβουλιών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας είναι να διευρυνθούν οι προοπτικές απασχόλησής τους και να αλλάξουν οι συμπε-ριφορές απέναντι στα άτομα με ειδικές ανάγκες στον τομέα της απασχόλησης. Πτυχές που σχετίζονται με την αναπηρία περιλαμβάνονται στα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων και στις εθνικές στρατηγικές για την κοινωνική προστασία και την κοινωνική ένταξη αλλά εφαρμόζονται σε μικρό βαθμό..
Ηλικιωμένοι
Το 2000 περισσότεροι από 60 εκατ. άνθρωποι (16,4 % του πληθυσμού της ΕΕ) ήταν 65 ετών και άνω και το ποσοστό αυτό αναμένεται να αυξηθεί έως 25 % έως το 2020. Με δεδομένο ότι η αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης αναμένεται να συνεχιστεί, ενώ τα ποσοστά γεννήσεων μειώνονται, ο ρυθμός γήρανσης του πληθυσμού θα επιταχυνθεί. Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι οι ηλικιωμένοι πλήττονται ιδιαίτερα από τη φτώχεια. Υπενθυμίζεται επίσης ότι το 2010 ανακηρύχθηκε «Ευρωπαϊκό έτος καταπολέμησης της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού».
Ρομά
Από την διερεύνηση υποθέσεων που αφορούν θέματα Ρομά, στον Συνήγορο του Πολίτη, διαφαίνεται ότι η κατάσταση των Ρομά στη χώρα μας χαρακτηρίζεται από έναν έντονο κοινωνικό αποκλεισμό, που κατ’ αρχήν βασίζεται στη μειονεκτική θέση στην οποία τοποθετούνται τα πρόσωπα που ανήκουν σε αυτή την ευάλωτη ομάδα σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό, σε όλα τα πεδία της κοινωνικής ζωής: κατοικία, εργασία, εκπαίδευση, υγεία, κοινωνική προστασία και βεβαίως, τη δημόσια τάξη.
Για τον Συνήγορο του Πολίτη η πιο προφανής και πιο σημαντική απόδειξη της απόλυτης περιθωριοποίησης των Ρομά είναι το γεγονός ότι οι ίδιοι, εκτός ελαχίστων περιπτώσεων, που μπορούν να αριθμηθούν στα δάκτυλα ενός χεριού, δεν απευθύνονται και δεν διεκδικούν τα δικαιώματα που το Σύνταγμα και οι νόμοι παρέχουν σε όλους μας. Εάν θεωρήσουμε ότι ο Συνήγορος του Πολίτη αποτελεί ένα παράδειγμα μιας Δημόσιας Υπηρεσίας η οποία όχι μόνο έχει σκοπό την προστασία και προάσπιση των δικαιωμάτων των ευάλωτων ομάδων, αλλά επιπλέον επιχειρεί να είναι ιδιαίτερα ανοικτή και δεκτική στις αποκλεισμένες κοινωνικά ομάδες, το γεγονός ότι δεν απευθύνονται σε αυτήν τα μέλη που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη προστασίας καταδεικνύει το μέγεθος του αποκλεισμού και της μειονεκτικής τους θέσης.
Οι αναφορές που έχουν διερευνήσει έχουν κατατεθεί από άτομα που θεωρούν ότι υφίστανται τις αρνητικές συνέπειες της γειτνίασης τους με τους Ρομά, από μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) που εργάζονται για την προάσπιση των δικαιωμάτων τους, καθώς και από κοινωνικούς λειτουργούς που υπηρετούν σε διάφορα ιδρύματα. Τέλος, η Αρχή έχει διερευνήσει υποθέσεις που αφορούν Ρομά αυτεπαγγέλτως.
Από τη διαδικασία αναφοράς στην Αρχή του Συνήγορου του Πολίτη προκύπτει ότι από πλευράς των Ρομά το μεγαλύτερο εμπόδιο που πρέπει να υπερβούν, αυτό δηλαδή που αποτελεί προϋπόθεση για τη διεκδίκηση όλων των δικαιωμάτων, είναι η έλλειψη αυτοπεποίθησης και αυτόνομης εκπροσώπησής τους. Επομένως η ανάληψη συλλογικών πρωτοβουλιών αλλά και η προσωπική διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους, με ταυτόχρονη λήψη θετικών μέτρων εκ μέρους της Πολιτείας, όπως θα δούμε παρακάτω, μπορεί να οδηγήσει στη σταδιακή υπέρβαση του αποκλεισμού και της υπάρχουσας μειονεκτικής θέσης των Ρομά στην ελληνική κοινωνία.
Όταν γίνεται προσπάθεια να ξεφύγουν από το περιθώριο στο οποίο είναι εγκλωβισμένοι οι Ρομά αντιμετωπίζουν:
1.Τους φραγμούς που υπάρχουν στο σύστημα: Την ανεπαρκή νομοθεσία και τις πολύπλοκες διοικητικές διαδικασίες, το πλήθος των απαιτουμένων εγγράφων, την έλλειψη ειδικευμένου προσωπικού, τον λειτουργικό αναλφαβητισμός τους και την οικονομική τους δυσχέρεια. (π.χ. για την υποβολή αίτησης στεγαστικού δανείου για την απόκτηση κατοικίας, συναντούν την άρνηση του Δημάρχου να τους εκδώσει βεβαίωση μονίμου κατοικίας, για την πρόσβαση των παιδιών Ρομά στην εκπαίδευση την άρνηση εγγραφής τους στα σχολεία με την αιτιολογία ότι δεν είναι εμβολιασμένα, για την πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας την άρνηση παροχής τους με την αιτιολογία ότι δεν διαθέτουν βιβλιάριο υγείας ή πρόνοιας, για την διεκδίκηση πληθώρας κοινωνικών αγαθών τον αποκλεισμό τους λόγω έλλειψης αστυνομικής ταυτότητας /εγγραφής σε δημοτολόγια, και τέλος για την εργασία, τον αποκλεισμό τους λόγω έλλειψης δεξιοτήτων.)
2.Την ανάρμοστη συμπεριφορά των δημοσίων λειτουργών: ρατσισμό, άνιση μεταχείριση, παρελκυστική συμπεριφορά, πατερναλισμό, αδιαφορία και μη ενημέρωση (π.χ. γιατρός που αρνείται να εξετάσει Ρομά, αστυνομικός που ασκεί βία λόγω προκαταλήψεων για την ενδεχόμενη παραβατική τους συμπεριφορά, κτλ.)
3.Άγνοια της νομοθεσίας περί προστασίας των δικαιωμάτων τους τόσο εκ μέρους των υπαλλήλων όσο και εκ μέρους των ιδίων των Ρομά (π.χ. τι προβλέπει ο νόμος, ποιες είναι οι συγκεκριμένες διαδικασίες που πρέπει να ακολουθηθούν).
4.Δυσπιστία: εκ μέρους των δημοσίων λειτουργών ως προς τα κίνητρα που τους οδηγούν να ζητήσουν οτιδήποτε, και εκ μέρους των ιδίων των Ρομά, ως προς το τι αποσκοπούν τα τυχόν μέτρα που λαμβάνονται υπέρ αυτών.
Για να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ των Ρομά και του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου είναι απαραίτητη η λήψη, εκ μέρους της Πολιτείας, θετικών μέτρων, προκειμένου να υπάρξει αντιστάθμισμα των υφισταμένων μειονεκτημάτων.
Δεν μπορούμε να απαριθμήσουμε εδώ όλους τους τομείς στους οποίους πρέπει να ληφθούν θετικά μέτρα προκειμένου να φθάσουμε στην επιθυμητή εξίσωση των δύο μερών. Ωστόσο, άμεσα πρέπει να τεθούν οι βάσεις για εξίσωση σε θέματα κατοικίας, υγείας, εκπαίδευσης, εργασίας και ανάπτυξης δεξιοτήτων. Αν ως κοινωνία θέλουμε οι Ρομά συμπολίτες μας να διαβιούν σε μόνιμες κατοικίες τότε θα πρέπει να συνεχιστούν, ορθά οργανωμένα, τα προγράμματα εγκατάστασης ή κτήσης πρώτης κατοικίας, νομιμοποίησης κατοχή γης-τίτλων ιδιοκτησίας κτλ. Αν θέλουμε να έχουμε υγιή πληθυσμό τότε θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε τα βασικά προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζουν οι Ρομά , πόσο μάλλον όταν αυτά αφορούν την δημόσια υγεία εν γένει.
Αν θέλουμε να περιοριστεί το φαινόμενο των πρώιμων εγκυμοσύνων και γάμων παιδιών θα πρέπει να ενημερώνουμε τις γυναίκες Ρομά περί οικογενειακού σχεδιασμού σε συνάρτηση με την εκπαίδευση και τη δυνατότητα εργασία τους.
Αλλοδαποί Φοιτητές
Στο πλαίσιο διερεύνησης σχετικής αναφοράς αναδείχθηκε η άρνηση του Ινστιτούτο Κρατικών Υποτροφιών (Ι.Κ.Υ.) να χορηγήσει σε αλλοδαπό φοιτητή υποτροφία προπτυχιακών σπουδών λόγω επιδόσεων με την αιτιολογία ότι, βάσει των οικείων διατάξεων, οι σχετικές υποτροφίες και βραβεία χορηγούνται μόνο σε όσους έχουν ελληνική ιθαγένεια ή εθνικότητα.
Ο Συνήγορος του Πολίτη υπέβαλε Πόρισμα στον αρμόδιο Υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων επισημαίνοντας ότι η μη χορήγηση σε αλλοδαπούς φοιτητές οικονομικών ενισχύσεων που έχουν τον χαρακτήρα επιβράβευσης των επιδόσεων και
όχι κοινωνικής παροχής εγείρει προβληματισμό ως προς τη συμφωνία της με την
αρχή της αξιοκρατίας, η οποία δεν συναρτάται με την ιδιότητα του Έλληνα πολίτη,
αλλά με το δικαίωμα στην ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας κατά το άρθρο 5
παρ.1 του Συντάγματος, και άρα προστατεύεται στο πρόσωπο καθενός. Η άρνηση χορήγησης υποτροφιών επίδοσης σε αλλοδαπούς, και μάλιστα σε αλλοδαπούς που έχουν αποφοιτήσει από ελληνικά σχολεία και άρα είναι κατά τεκμήριο ενταγμένοι
ισχυρά στην κοινωνική ζωή, τείνει στο να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις αθέμιτης διάκρισης σε βάρος τους για λόγους εθνικής καταγωγής.
Η συμμετοχή της γυναίκας στο ελληνικό δημόσιο βίο
Η συμμετοχή της γυναίκας στο ελληνικό δημόσιο βίο και, ιδιαίτερα, στα λεγόμενα “κέντρα λήψεως αποφάσεων” είναι εξαιρετικά μικρή. Στα πολιτειακά αξιώματα οι αριθμοί είναι πολύ φτωχοί, στον πολιτικό βίο εξίσου πενιχροί. Στην Ελλάδα, οι γυναίκες συνιστούν πολύ μικρό ποσοστό του συνόλου των μελών της Βουλής , των Δημοτικών Συμβούλων, των μελών των κρατικών Οργανισμών, ενώ η αντιπροσώπευση τους στα «κέντρα λήψεως των αποφάσεων» του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα σίγουρα δεν ξεπερνά το 20-25 % (όταν ο στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι το ποσοστό αυτό να φτάνει το 40%).
Για να καταπολεμηθεί, το φαινόμενο της διάκρισης και των μειονεκτημάτων που αντιμετωπίζουν πάνω σε καθημερινή βάση τόσο οι γυναίκες αλλά και άτομα άλλης φυλής και άλλης εθνοτικής καταγωγής, άλλης θρησκείας, άλλης κουλτούρας, άτομα ευάλωτα, στη χώρα μας, απαιτείται να αντιμετωπιστούν βαθιά ριζωμένες αξίες, Στάσεις, στερεότυπα και νοοτροπίες, που εργάζονται ενάντια στην παροχή ίσων ευκαιριών σε αυτές τις ομάδες.
Ιδεολογίες περί “ανδρισμού” και για “ανδρικά” καθήκοντα και επαγγέλματα, αλλά και θεωρίες περί ανωτερότητας επειδή κάποιος είναι λευκός, είναι Έλληνας, είναι χριστιανός, όχι μόνο εμποδίζουν την πρόοδο αλλά οδηγούν και σε άλλες καταστάσεις όπως, η βία στην οικογένεια στο σχολείο και στον εργασιακό χώρο.
Θρησκευτικά καθήκοντα
Η Αθήνα είναι η μόνη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα της Ε.Ε που δεν διαθέτει τζαμί παρόλο που είναι συγκεντρωμένοι κάπου 50.000-60.000 μουσουλμάνοι χωρίς επίσημο και καθιερωμένο χώρο να ασκήσουν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα, όταν μάλιστα σε όλες τις μουσουλμανικές χώρες υπάρχουν ναοί χριστιανικοί ορθόδοξοι. Ακόμη και στην Τεχεράνη».
Την Τετάρτη 10 Σεπτεμβρίου 2010 περίπου 3.000 μουσουλμάνοι συγκεντρώθηκαν από τις 5 το πρωί στην πλατεία Κοτζιά για την τελευταία προσευχή του Ραμαζανίου μετά τη νηστεία των 30 ημερών..
Είναι η πρώτη φορά που πραγματοποιείται μία τέτοια μαζική προσευχή στην Αθήνα. Ιμάμηδες από την Αίγυπτο τέλεσαν την πρωινή προσευχή, ενώ το «παρών» έδωσε και ο πρέσβης του Ιράν. Οι μουσουλμάνοι κάτοικοι της πρωτεύουσας τόνισαν για ακόμη μία φορά την έλλειψη τεμένους στην περιοχή της Αθήνας. Στη Θεσσαλονίκη υπάρχουν κάπου 2.000-3.000 Έλληνες μουσουλμάνοι, οι οποίοι δουλεύουν, πληρώνουν φόρους, πάνε στρατό κλπ. Έχουν ένα δικό τους χώρο, ημιυπόγειο μαγαζί, που χρησιμοποιούν ως χώρο λατρείας. Τους νεκρούς τους, τους μεταφέρουν στη Θράκη για τα περαιτέρω. Αυτοί, δικαιούνται κάποια αξιοπρέπεια στην τέλεση των θρησκευτικών τους καθηκόντων. Οι μουσουλμάνοι της Θράκης βέβαια έχουν τα ίδια δικαιώματα πρόσβασης στο σύστημα υγείας όπως οι υπόλοιποι 'Ελληνες πολίτες, υπάρχουν όμως ορισμένες ειδικές περιπτώσεις που αντιμετωπίζουν πρόβλημα πρόσβασης όπως οι ανιθαγενείς, οι οποίοι κατά το παρελθόν απώλεσαν την ελληνική ιθαγένεια.
Τι μπορούν να κάνουν τα θύματα διακρίσεων.
Με το Νόμο τα θύματα διακρίσεων μπορούν να προβούν στις απαραίτητες νομικές ενέργειες προκειμένου να δικαιωθούν. Στην περίπτωση αυτή το θύμα διακρίσεων θα πρέπει να παρουσιάσει στο δικαστήριο ή σε αρμόδια διοικητική αρχή τα πραγματικά περιστατικά, και αντίστοιχα ο αντίδικος (αυτός/αυτή που φέρεται να έχει ασκήσει διακριτική μεταχείριση) να αποδείξει ότι δεν παραβίασε το Νόμο. Καλό είναι αν θεωρείτε ότι είστε θύμα διακρίσεων να εξαντλήσετε πρώτα όλα τα υπόλοιπα μέσα, πριν φτάσετε στα δικαστήρια. Οι ενέργειες που μπορεί να κάνει κάποιος είναι οι ακόλουθες:
Να γνωρίσει το νομικό πλαίσιο και τις αρχές - οργανώσεις που μπορούν να τον βοηθήσουν. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστηρίζει διάφορες ενέργειες πληροφόρησης, μεταξύ των οποίων και μια ιστοσελίδα www.stop-discrimination.info, στην οποία υπάρχουν διάφορες πληροφορίες για θέματα διακρίσεων σε όλες τις επίσημες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Να προετοιμάσει την υπόθεσή του. Να συλλέξει με νόμιμο τρόπο τα στοιχεία, κατά προτίμηση έγγραφα, που να αποδεικνύουν ότι έτυχε διακριτικής συμπεριφοράς. Να κρατήσει ένα αρχείο με σημειώσεις για τα πραγματικά περιστατικά και να προσπαθήσει να βρει μάρτυρες που να τον υποστηρίξουν. Να φυλάξει πληροφορίες σχετικές με την αίτησή του για θέση εργασίας, σχετικές αγγελίες κλπ.
Να υποβάλει μια έγγραφη καταγγελία ή παράπονο προς τον εργοδότη του. Σε ορισμένες περιπτώσεις εταιρειών υπάρχουν ειδικά τμήματα που συλλέγουν τέτοιου είδους καταγγελίες. Σε περιπτώσεις πολυεθνικών εταιρειών τέτοια τμήματα μπορεί να βρίσκονται σε άλλη χώρα από αυτήν που εργάζεστε. Να απευθυνθεί για βοήθεια στις Οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στους διάφορους τομείς των διακρίσεων. Να υποβάλλει αναφορά σε έναν από τους τρεις φορείς προώθησης της αρχής της ίσης μεταχείρισης που υπάρχουν στη χώρα, ανάλογα με το είδος του προβλήματος, δηλαδή στον Συνήγορο του Πολίτη, στα κατά τόπον Τμήματα Κοινωνικής Επιθεώρησης του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) ή στην Επιτροπή Ίσης Μεταχείρισης του Υπουργείου Δικαιοσύνης.
Εθνικοί φορείς ισότητας
Οι εθνικές κυβερνήσεις καλούνται βάσει του νόμου κατά των διακρίσεων της ΕΕ (ιδίως την Οδηγία περί φυλετικής ισότητας) να ορίσουν ή να συγκροτήσουν ένα φορέα (ή φορείς) που θα βοηθά τους ανθρώπους που έχουν υποστεί διακρίσεις λόγω της φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής τους να υποβάλουν την καταγγελία τους. Ωστόσο, σε πολλές χώρες οι φορείς ισότητας βοηθούν επίσης τους ανθρώπους που έχουν υποστεί διακρίσεις λόγω θρησκείας ή πεποιθήσεων, ηλικίας, αναπηρίας, σεξουαλικού προσανατολισμού και φύλου. Η οργάνωση και ο ρόλος κάθε φορέα ποικίλλει από χώρα σε χώρα.
Εκπτώσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα σημαίνει έλλειμμα δημοκρατίας.
Ωστόσο, το να διασφαλιστεί ότι όλα τα μέλη της κοινωνίας έχουν ίσες ευκαιρίες δεν είναι απλώς μια νομική απαίτηση ή ένα ηθικό επιχείρημα αλλά μια αναγκαιότητα για μια ευημερούσα κοινωνία με συνοχή του 21ου αιώνα.
Εάν δείτε ότι κάποιος υφίσταται διακρίσεις, μπορεί να χρειάζεται την υποστήριξή σας. Θα μπορούσατε να βοηθήσετε αν τον/την ενθαρρύνατε να μιλήσει σε κάποιον προϊστάμενο ή αν τον/τη συμβουλεύατε πού να στραφεί για πληροφορίες, όπως τον εθνικό σας φορέα για την ισότητα ή μια μη κυβερνητική οργάνωση (ΜΚΟ).
Η διοργάνωση εκπαιδευτικών σεμιναρίων στα σχολεία για τη διάδοση και ευαισθητοποίηση της νεολαίας μας σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι μια σημαντική δραστηριότητα. Αναμφίβολα, η συνεχής ενημέρωση, επιμόρφωση και ευαισθητοποίηση των νέων μας σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων συνιστά τη βασικότερη προϋπόθεση για τη δημιουργία μιας κουλτούρας σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μέσα στη νέα γενιά. Η νέα γενιά μπορεί να φέρει την πραγματική αλλαγή και να βιώσει μια καλύτερη κοινωνία με ίσες ευκαιρίες και σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η αρχή πρέπει να γίνει μέσα από την παιδεία, τα σχολεία, τη διδασκαλία και την κουλτούρα με την οποία διαπλάθονται τα παιδιά μας. Στο σχολείο πρέπει να δεχθούμε τα παιδιά από άλλη εθνότητα, από άλλη θρησκεία, από άλλη φυλή, τα άτομα με οποιαδήποτε διαφορετικότητα, άτομα με αναπηρίες, σαν ισότιμους συμμαθητές, να τα δεχθούμε σαν φίλους, με τους οποίους μπορούμε να παίζουμε, να διαβάζουμε, να ανταλλάσουμε απόψεις σε θέματα πολιτιστικά σε θέματα πολιτικά, σε θέματα ιστορίας. Μπορούμε να διαφωνούμε μέσα στα πλαίσια της ευπρέπειας, μπορούμε να ανταλλάσουμε επιχειρήματα. Αυτό είναι θεμιτό και βοηθά και την κάθε πλευρά να αντιληφθεί τις πολιτισμικές αξίες της άλλης και, στο τέλος, να καταλάβουμε όλοι, ότι ο κόσμος ο οποίος ζούμε σήμερα είναι ένας κόσμος διαφορετικότητας, με ανθρώπινα όντα ισότιμα μεταξύ τους, παρά τη διαφορά στο φύλο, τη φυλή, την εθνότητα, τη θρησκεία, το χρώμα, τη γλώσσα, τις πολιτικές πεποιθήσεις. Αυτό δεν σημαίνει με κανένα τρόπο ότι δεν πρέπει να είμαστε περήφανοι για την δική μας κουλτούρα, την παιδεία, τη θρησκεία, την ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματα που απολαμβάνουμε στην χώρα μας. Αλλά μόνο εάν σεβαστούμε και το δικαίωμα οποιουδήποτε άλλου ανθρώπου στη χώρα μας να απολαμβάνει σεβασμού της δικής του κουλτούρας, παιδείας, θρησκείας, ελευθερίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θα μπορούμε να έχουμε απαίτηση και οι ξένοι στην χώρα μας να κάνουν το ίδιο. Πρέπει να θυμούμαστε ότι κάποιες εθνικές μειονότητες είναι πιο ευάλωτες από άλλες. Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι ο σεβασμός και αναγνώριση των δικαιωμάτων των άλλων μας επιτρέπει να απαιτούμε σεβασμό και αναγνώριση των δικών μας θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ας μην μας διαφεύγει το γεγονός ότι, ο αποκλεισμός ομάδων του πληθυσμού από το δικαίωμα συμμετοχής και προσφοράς με ίσες ευκαιρίες, σημαίνει αποκλεισμό ταλέντων, και για να χρησιμοποιήσω την έκφραση του Ευρωπαίου Επιτρόπου, σημαίνει μη εκμετάλλευση μεγάλης ομάδας του πληθυσμού της γης που μπορούν να προσφέρουν Τέλος ας μην ξεχνούμε ότι έλλειψη ισότητας και μη παροχή ίσων ευκαιριών σε όλους συνιστά θεμελιώδη παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων.Και ο σεβασμός ανθρωπίνων δικαιωμάτων καθορίζει το επίπεδο της δημοκρατίας και εμπέδωσης του κράτους δικαίου μιας χώρας.
Εκπτώσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα σημαίνει έλλειμμα δημοκρατίας.
Θεοχάρης Γκουγκουλίτσας
Δημοσιογράφος
Ειδήσεις ΓΝΩΜΗ Τηλεόραση
Μέλος της ΕΣΠΗΤ
Μέλος της EFJ Ευρωπαϊκής Ομοσπονδία Δημοσιογράφων
