ΒΑΘΙΑ ΨΥΧΗ

"ΨΥΧΗ ΒΑΘΙΑ"

Την είδα την ταινία. Ας πούμε δυο λογάκια.

Καταρχήν για το πρωτότυπο στόρι, το θέμα των δύο αντιμαχόμενων αδελφών στον εμφύλιο έχει διαπραγματευτεί μουσικά και ο Μίκης στο δίσκο του " το τραγούδι του νεκρού αδερφού".Από εκεί και πέρα αξίζει να την δείτε περισσότερο για το καλλιτεχνικό κομμάτι.
Καταπληκτική φωτογραφία( Σίμου Σαρκετζή), πολύ δυνατή σκηνοθεσία, τρομερό soundtrack(ο Αγγελάκας ζωγραφίζει!), ωραίες ερμηνείες( Βικτώρια Χαραλαμπίδου), και επικές μάχες σε στυλ αμερικανιάς.
Τα σπέσιαλ εφέ για όσους τα προσέχατε ήταν από τη εταιρεία Alpha Stunts της Βουλγαρίας .

Το budget ήταν αυτό μεγάλης ταινίας(500.000 κρατική επιχορήγηση), και αυτή ήταν μία μεγάλη ταινία.(για τα Village του ποπ-κορν και της κόκα-κολας,ευτυχώς στη Θεσσαλονίκη την είδαμε και στο Αριστοτέλειον)

Όσον αφορά όμως το σενάριο, μια μας τα λέει ψιλο-καλά, μια μας τα χαλάει.
Ιστορικά δεν είναι τεκμηριωμένο αλλά ένα παραμυθάκι που προσπαθεί να φέρει ισορροπίες.
Έχοντας επικεντρωθεί μελετητικά και ερευνητικά στην περίοδο 1941-1949 διαβάζοντας εκατοντάδες βιβλία ,επισκεπτόμενος τα σημεία των μαχών, συνομιλώντας με πρωταγωνιστές της περιόδου και ερευνώντας αρχεία μπορώ να καταθέσω ότι η ταινία δεν είναι ιστορικά τεκμηριωμένη αλλά ένα απλό παραμυθάκι.

Γρήγορα παραθέτω 2-3 παραδείγματα αν και τονίζω ότι είναι ολοκάθαρο ότι πρόθεση του κ. Βούλγαρη δεν είναι η ιστορική αλήθεια αλλά είναι να χρυσώσει το χάπι.
Αντί να πει ο κ.Βούλγαρης την ιστορική αλήθεια, ότι δηλαδή και οι φαντάροι του Εθνικού Στρατού ήταν στην ουσία με το Δημοκρατικό Στρατό, όπως και το 70% του ελληνικού λαού και στις μάχες οι περισσότεροι έριχναν στον αέρα, απλά γιατί δεν ήθελαν πραγματικά αυτή τη αμερικανοκινούμενη σύγκρουση, μιλάει για εξαναγκασμό και κυρίως στον ΔΣΕ ,συνέπεια της επιχορήγησης…

Σημειώνω εδώ ότι θα μπορούσε να δειχθεί πιο καθαρά στην ταινία ότι οι αντάρτες του ΔΣΕ όταν αιχμαλώτιζαν στρατιώτες του μοναρχικοφασιστικού στρατού τους απελευθέρωναν (επειδή ήταν αδέλφια τους)ενώ οι άλλη πλευρά όταν αιχμαλώτιζε αντάρτες τους τουφέκιζε και έκοβε τα κεφάλια τους διότι υπήρχε χρηματική αμοιβή .(μας δίνετε μία υποψία μόνο, χωρίς αναφορά σε ένα τσουβάλι με κεφάλια και κοράκια)
Ακόμα δεν δείχνετε ότι όταν οι στρατιώτες του εθνικού στρατού υποχωρούσαν οι αξιωματικοί τους ,τους τουφέκιζαν.

Άτοπο το εξαναγκαστικό .Το βλέπουμε για παράδειγμα στην ταινία όταν ο μεγάλος αδερφός(Ανέστης) λέει στον ανθυπολοχαγό(Τριαντάφυλλο) ότι 'πήραν τον μικρό αδερφό μου(Βλάση) όσο βοσκούσε' ενώ στην πραγματικότητα ο μικρός αδερφός εθελοντικά κατατάχθηκε στον ΔΣΕ. Ακόμα παρουσιάζοντας ηλικιακά τον ΔΣΕ αφήνει στο τηλεθεατή την υποψία ότι και οι άλλοι στρατολογήθηκαν αναγκαστικά…
Έχει και άλλες μεγάλες κενότητες και παρεξηγήσεις, όπως δείχνει ότι οι στρατιώτες του ΔΣΕ δεν ήξεραν γιατί ακριβώς ήταν εκεί και δεν είχαν κανένα πολιτικό βάθος.
Δεν θα έπρεπε σε εισαγωγικό σημείωμα ο σκηνοθέτης να μας εξηγούσε ποιες ήταν οι αντιμαχόμενες πλευρές?
Είναι τόσο δύσκολο να μας πει ότι από την μία ήταν οι ήρωες της Εθνικής Αντίστασης(Δημοκρατικός Στρατός) και από την άλλη(επιτελικά) ο Μοναρχικός Εθνικός Στρατός των Ταγμάτων Ασφαλείας, των Χιτών, των Πουλικών και όλων των συνεργατών των Γερμανών?
Το δάκρυ του αρχιστράτηγου του εθνικού στρατού Τσακαλώτου όταν ο Αμερικανός προϊστάμενος Βαν Φλητ του είπε ότι θα ρίξουν για πρώτη φορά της βόμβες Ναπάλμ στους στρατιώτες του Δημοκρατικού Στρατού είναι ανιστόρητο και μελό αλλά όχι πραγματικό!!!
Ατόπημα ακόμα ότι βάζει τους αγωνιστές του ΔΣΕ να μιλάνε στα Ρώσικα καθώς και ότι στην ταινία φαίνετε ότι συντρίβετε όλος ο Δημοκρατικός Στρατός(ο αρχηγός καταφθάνει σαν ρακοσυλλέκτης ,παραδίδεται και μετά ο Τριαντάφυλλος του κάνει την χάρη να του δώσε μία σφαίρα για να αυτοκτονήσει,μιας και ήταν το κακό παιδί και μετάνοιωσε)που μετά την ‘’προδοσία’’ του Τίτο ,πέρασε στην Αλβανία και από εκεί φυγαδεύτηκε.

Ακόμα κλείνοντας την ταινία δεν μας λέει ότι ο πρωταγωνιστής και ήρωας της ταινίας ανθυπολοχαγός(της σχολής Ευελπίδων) Τριαντάφυλλος(αυτός που φτύνει στο πρόσωπο την νεκρή ηρωίδα Γιαννούλα -ράφτρα που πολεμούσε για ιδανικά- γιατί τον ξεφτίλιζε στρατιωτικά) είναι ο μετέπειτα Συνταγματάρχης της Δικτατορίας που επέβαλλαν οι Αμερικανοί.

Προτείνω να το δείτε αρτιστικά και να μην επικεντρωθείτε στο λανθασμένη ιστορικά σενάριο.
Κορυφαίες στιγμές στην ταινία η ολιγόλεπτη συμμετοχή του Κολοσσαίου Θανάση Βέγγου και το τέλος της όπου η φράση της 14χρονης αντάρτισσας Φούλας είναι φόρος τιμής στα σπαταλημένα νιάτα και στις δύο πλευρές του λόφου, κατάθεση μνήμης και σεβασμού για τα χιλιάδες ανώνυμα θύματα ενός ολέθριου πολέμου που δεν ανέδειξε νικητή γιατί ηττήθηκε όλη η Ελλάδα.

Προτού γράψω αυτό το άρθρο μελέτησα και τις αντιδράσεις του ΛΑΟΣ και της ΧΡΥΣΗΣ ΑΥΓΗΣ που ήταν από την μία πλευρά αλλά και του ΚΚΕ που ήταν από την άλλη.
Θεωρώ σεβαστές τις απόψεις του ,όσες κινούνται σε δημοκρατικά επίπεδα και δεν θα έρθω τουλάχιστον τώρα σε μία αντιπαράθεση

.Μιλάμε για μία ταινία και τίποτα παραπάνω.

Παραθέτω ότι η μία πλευρά τονίζει ότι ‘’, απουσιάζει από την ταινία η κατεύθυνση «ότι οι αγωνιστές του Δημοκρατικού Στρατού έγραψαν αυτήν την τρίχρονη εποποΐα ψυχωμένοι από τη δύναμη της επαναστατικής τους ιδεολογίας, από το ιδανικό ενός καινούργιου κόσμου, μιας ανώτερης ανθρώπινης κοινωνίας χωρίς πολέμους, στερήσεις και εκμετάλλευση».Ο Παντελής Βούλγαρης, λοιπόν, όχι μόνο δεν ταυτίστηκε με τη γραμμή του ΚΚΕ, αλλά, επιπλέον, πάντα κατά την κ. Μηλιαρονικολάκη, όπως οι περισσότεροι από τους μεγάλους δημιουργούς μας, έχασε τη «Βαθιά ψυχή» του, δηλαδή, την «επαναστατική ψυχή». Υπάρχει όμως ελπίδα. Και η προκήρυξη του ΚΚΕ την υπογραμμίζει. Γιατί μπορεί ο Δημοκρατικός Στρατός να ηττήθηκε το 1949 «επειδή δεν ήταν έγκαιρα έτοιμος για να νικήσει», αλλά «η λαϊκή πάλη με καινούργιους μαχητές και μαχήτριες συνεχίζει την πορεία της, βέβαιη πως θα 'ρθει εκείνη η ώρα που η Ιστορία θα δικαιώσει τα ιδανικά, τους σκοπούς και τη θυσία των αγωνιστών του Δημοκρατικού Στρατού.
Ο Γιώργος Καρατζαφέρης του ΛΑΟΣ έφερε πριν από καιρό το θέμα στη Βουλή καταγγέλλοντας το κράτος (βλέπε Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου) που χρηματοδοτεί ταινία για τον εμφύλιο.

ΑΚΌΜΑ σας αφήνω και μερικές κριτικές συναδέλφων.
ΚΡΙΤΙΚΕΣ
ΣΤΡΑΤΟΣ ΚΕΡΣΑΝΙΔΗΣ – Η ΕΠΟΧΗ
…Ο Παντελής Βούλγαρης σκηνοθετεί μια ιστορία από τον Εμφύλιο. Μια τραγική ιστορία από τις τόσες που μάτωσαν τις ψυχές των ανθρώπων εκείνα τα δύσκολα χρόνια. Ο ίδιος ο σκηνοθέτης προσεγγίζει το θέμα του από τη σκοπιά της εθνικής συμφιλίωσης, και πολύ καλά κάνει. Μόνο που στο ερώτημα «ποιος νίκησε, τελικά;», η απάντησή του παραμένει μετέωρη. Εδώ ενίσταμαι, επειδή σαφώς υπήρξε νικητής και ήταν η παράταξη της δεξιάς. Και η νίκη της δεν ήταν στιγμιαία αλλά διήρκησε και πολλά χρόνια μετά, με τους ηττημένους να πληρώνουν με εκτελέσεις, φυλακές, εξορίες, βασανιστήρια, πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων κλπ. Αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε και ο Βούλγαρης του «Χάπι Ντέι» και των «Πέτρινων χρόνων», ακόμη περισσότερο.Ένα φιλόδοξο εγχείρημα που δεν φτάνει τις προσδοκίες μας. Η ταινία είναι άνιση, έχει μερικές συγκλονιστικές στιγμές αλλά και πολλές που δημιουργούν αμηχανία στο θεατή. Ξεχωρίζουν οι ερμηνείες των δύο πρωταγωνιστών (Γιώργος Αγγέλκας, Χρήστος Καρτέρης), η συγκλονιστική –αν και ολιγόλεπτη- εμφάνιση του Θανάση Βέγγου, η ερμηνεία του Βαγγέλη Μουρίκη και η εξαιρετική μουσική του Γιάννη Αγγελάκα.
ΚΩΣΤΑΣ ΤΕΡΖΗΣ-ΑΥΓΗ
…Είδα την ταινία δύο φορές προκειμένου να βεβαιωθώ για την αρχική μου αίσθηση: Ο Βούλγαρης γύρισε μια ταινία για έναν εμφύλιο, τον πιο άθλιο, τον πιο ανελέητο απ` όλους τους πολέμους, χωρίς «κακούς»! Εκτός αν «κακοί» είναι μόνο οι ξένοι, και η αθωότητα των βασικών του ηρώων σφραγίζει τελικά ολόκληρο το έθνος των Ελλήνων, που ακόμη και εξήντα χρόνια μετά πορεύεται χωρίς συναίσθηση της ιστορικής ευθύνης…
… Δεν υπάρχει ούτε ένας ιδεολόγος από τη «μοναρχοφασιστική» πλευρά -ακόμα και οι στρατοδίκες εμφανίζονται να κάνουν μια δουλειά «διεκπεραίωσης»… Δεν υπήρχαν σκληροπυρηνικοί ιδεολόγοι σε αυτή την πλευρά; Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι όχι μόνο υπήρχαν αλλά συγκροτούσαν ένα πανίσχυρο ιδεολογικό ρεύμα – στη μελέτη ενός συντηρητικού ιστορικού για εκείνη την περίοδο περιλαμβάνεται η κρίσιμη παρατήρηση πως ακριβώς σε εκείνα τα χρόνια γεννιέται η έννοια της εθνικοφροσύνης, και ο όρος «εθνικόφρων» τότε αποκτά τη σημασία με την οποία κυριάρχησε για δεκαετίες στην πολιτική προπαίδεια….
Παναγιώτη Φραντζή - “ΠΡΙΝ” :
…Ο Βούλγαρης χάνει από την οπτική του την ιστορική αυτή σύγκρουση, ρέπει προς εξιδανίκευση για το εθνικό στρατόπεδο και ταλαντεύεται πολύ για το πώς θα παρουσιάσει τους μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού. Θαυμάζει την αυταπάρνηση και τον ηρωισμό τους, περιγελά την αφέλεια, ζυγίζει την αποκοτιά και τις διαψεύσεις τους, υποκλίνεται στην πίστη και τη θυσία τους. Ενώ οι αντάρτες στο έργο πολεμάνε μέσα σε ένα πυκνό σύννεφο άγνοιας και τόλμης, οι αξιωματικοί του κυβερνητικού στρατού εμφανίζονται συνεσταλμένοι και αμήχανοι, σαν να παίζουν με τη γνώση του μέλλοντος και το σπαθί της ιστορίας πάνω απ’ τα κεφάλια τους – πολύ ενδιαφέρον ως σκηνοθετικό εύρημα, αλλά εντελώς ακατάλληλο για όποιον αναζητά ιστορικές συνάψεις…
… Οι αξιωματικοί του Εθνικού στρατού εμφανίζονται αυστηροί μα και ευαίσθητοι, ανθρώπινοι και συγκαταβατικοί. Ακόμα και ο αρχιστράτηγος φαίνεται απρόθυμος αλλά αναγκασμένος να εκτελέσει τις διαταγές των Αμερικανών για την ολοκληρωτική συντριβή των ανταρτών. Οι ξένοι επωμίζονται αποκλειστικά το ρόλο του κακού και αυτό είναι το πιο χτυπητό ατόπημα του σεναρίου. …
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΑΝΙΚΑΣ – ΤΑ ΝΕΑ
…Ενός λάθους μύρια έπονται. Επειδή λοιπόν περιγράφει τις τελευταίες ημέρες του Εμφυλίου στον Γράμμο του 1949. Όχι, δεν είναι αληθινό πως οι αντίπαλες δυνάμεις ήταν περίπου ισοδύναμες. Ο Εθνικός είχε πάρει φαλάγγι τον Δημοκρατικό Στρατό. Ήταν ζήτημα ημερών. Η θανατίλα των Desperados κομμουνιστών θα έπρεπε να ήταν χαραγμένη στο κούτελο των ανταρτών. Όχι, δεν είναι δυνατόν να είσαι κυκλωμένος μέχρι τ΄ αυτιά κι εσύ να τραγουδάς δυνατά, με άκρατο ενθουσιασμό. Θα σε έκαναν κιμά. Όχι, οι αξιωματικοί του Εθνικού Στρατού δεν έδωσαν δείγματα συναισθηματικά. Αποκεφάλιζαν και περιέφεραν τα κεφάλια στα χωριά. Έλεος. Διαβάστε οποιαδήποτε μαρτυρία. Άγγλων, Αμερικανών και Ελλήνων παρατηρητών. Όχι, δεν είναι αληθινό πως ο Εμφύλιος τελείωσε επειδή οι Αμερικανοί ιμπεριαλιστές έριξαν για πρώτη φορά βόμβες Ναπάλμ. Τις έριξαν στην Μπανανία, αλλά το τέλος του Εμφυλίου ήταν μια προαναγγελθείσα τραγωδία. Όχι, για την παροιμιώδη ελληνική κακοδαιμονία δεν φταίνε οι Ρώσοι και οι Αμερικανοί. Αγαπητέ δεν φταίει ο διαιτητής, αλλά η δική μας η κεφαλή!...
ΝΙΝΟΣ ΦΕΝΕΚ ΜΙΚΕΛΙΔΗΣ-ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
… Γιατί η ταινία παρουσιάζει πως αυτοί που πήραν μέρος στον Εμφύλιο ήταν υποχρεωμένοι να το κάνουν είτε από τους Αμερικανούς και το Παλάτι, που ήθελαν να εξοντώσουν τον «εσωτερικό εχθρό» (ο Ελληνας στρατηγός παρουσιάζεται να υπακούει κάπως λυπημένος τον Αμερικανό εκπρόσωπο που τον αναγκάζει να προχωρήσει στην πλήρη εξόντωση του «εχθρού»), και όχι γιατί πίστευαν -και οι περισσότεροι πίστευαν με φανατισμό- στις ιδεολογίες τους, που συχνά δεν τους άφηναν περιθώριο για λογική και ανθρωπισμό. Αντίθετα, οι σκηνές απαλύνουν τη βία και την ωμότητα σε βάρος της αυθεντικότητας. Δυστυχώς, η συμφιλίωση δεν γίνεται με τέτοιο τρόπο. Ο Βούλγαρης μπορεί, κατά τα άλλα, να είναι πολύ καλός κινηματογραφιστής, ο Εμφύλιος όμως περιμένει ακόμη τον σκηνοθέτη του.
ΑΝΤΑ ΔΑΛΙΑΚΑ-ΕΘΝΟΣ
… ταινία όμως δεν ψάχνει τίποτα γύρω από την πολιτική όξυνση, δεν παίρνει θέσεις, δεν κρίνει τις δύο πλευρές, δεν δίνει καμία πληροφορία ως προς τα αίτια του πολέμου και τα παρασκηνιακά του κυκλώματα…
.. Δεν ασχολείται μάλιστα και πολύ με τους γύρω από τα δύο αδέλφια χαρακτήρες, παρά τους κοιτά σαν σύνολο – σαν παραπλανημένα πιόνια της ιμπεριαλιστικής ατζέντας των Αμερικανών, χωρίς αληθινή υπόσταση πέραν αυτής της καρικατούρας. Ετσι ξετυλίγεται σαν μια οποιαδήποτε άλλη πολεμική περιπέτεια με μελοδραματικά χαρακτηριστικά και χολιγουντιανή δυναμική, με μάχες στημένες στα πρότυπα της «Διάσωσης του στρατιώτη Ράιαν» (εντυπωσιακός ο χειρισμός της κάμερας και το στακάτο μοντάζ, ειδικά στις σεκάνς της πρώτης μάχης) και έναν εκτός κάδρου ποιητικό μονόλογο της μάνας των δύο αδελφών….
ΜΑΡΙΑ ΚΑΤΣΟΥΝΑΚΗ-ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
… Ο σκηνοθέτης κινηματογραφεί με τη συνείδηση, τη σχέση με τα γεγονότα, το συναίσθημα και το βλέμμα του δοκιμασμένου αριστερού. Προσπαθεί να είναι δίκαιος, να σεβαστεί τα όσα άκουσε και διάβασε στο μακρύ διάστημα της προετοιμασίας. Και εδώ, η μάχη είναι άνιση. Οι αιχμές κόβονται, το «κακό» βρίσκεται έξω από εμάς. Φταίνε οι Αμερικανοί που ήρθαν και οι Ρώσοι που δεν ήρθαν. Οι ξένες δυνάμεις έφεραν τις ναπάλμ, την καταστροφή, τον εμφύλιο σπαραγμό. Ο Π. Βούλγαρης αγγίζει τα τραύματα με προσοχή για να μη ματώσουν. Δεν αναψηλαφεί πληγές, τις θεωρεί δεδομένες. Οπου η αμηχανία τον κυκλώνει, καταφεύγει στην ποίηση της εικόνας, σε κινηματογραφικά στερεότυπα. Τα αντίπαλα χέρια που αγγίζουν το ένα το άλλο και το αναπάντητο ερώτημα «άραγε εμείς νικήσαμε», χορογραφεί το βάσανο, το νανουρίζει, αντί να το απογυμνώνει. Αυτό αναζητάμε 60 χρονιά μετά; Μπορεί και ναι.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗΣ-ΤΟ ΒΗΜΑ
… Μόνο που η «Ψυχή βαθιά» διαρκεί 2 ώρες και 20΄ και φυσικά δεν μπορεί να γεμίσει μόνον με σφυρίγματα πουλιών, δακρυσμένα μάτια και «άρλεκιν» αγκαλιές. Ο Βούλγαρης, ο οποίος συνεργάστηκε στο σενάριο με τη σύζυγό του Ιωάννα Καρυστιάνη, κινηματογραφεί μπόλικο πόλεμο και ντύνει την ιστορία με δευτερογενή επεισόδια και αρκετούς ρόλους. Οπότε αρχίζουν και τα προβλήματα. Οι σκηνές πολέμου, παρά το «σπιλμπεργκικό» νεύρο τους (χάρη στη θαυμάσια φωτογραφία του νεαρού Σίμου Σαρκετζή), σκοντάφτουν στην επανάληψη και σύντομα εξαντλούνται. Τα δευτερογενή επεισόδια είναι πάνω κάτω προβλέψιμα- όπως εκείνο με τον Θανάση Βέγγο που θέλει να πάρει το παιδί του για να το θάψει. Και οι συμπληρωματικοί βασικοί ήρωες παγιδεύονται σε γραφικότητες: η Βικτώρια Χαραλαμπίδου ως αντάρτισσα Γιαννούλα σού δίνει την εντύπωση ότι δίνει παράσταση σε μιούζικαλ. Ως καπετάν Ντούλας ο Βαγγέλης Μουρίκης υποδύεται τον Βαγγέλη Μουρίκη. Αλλά ο χειρότερος όλων είναι ο αξιωματικός του Εθνικού Στρατού (Γιώργος Συμεωνίδης) που στη μισή ταινία φέρεται ως εθνικόφρον τομάρι και στην άλλη μισή ως καλός Σαμαρείτης. Από τη μια φτύνει στο πρόσωπο τη νεκρή αντάρτισσα, από την άλλη προσφέρει το όπλο του στον καπετάνιο για να αυτοκτονήσει αποφεύγοντας την εκτέλεση. Είπαμε να ισορροπήσουμε την κατάσταση για να τα έχουμε καλά με όλους, αλλά αυτό πια… Το ότι ο πόλεμος είναι κακό πράγμα, όλοι το γνωρίζουμε…
ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΒΟΥΛΓΑΡΗΣ-ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1940. Σπούδασε κινηματογράφο στη σχολή Σταυράκου και ξεκίνησε ως βοηθός σκηνοθέτη. Οι ταινίες του έχουν προβληθεί σε πολλά φεστιβάλ και έχουν αποσπάσει πολλά βραβεία και διακρίσεις. Παράλληλα με τον κινηματογράφο, έχει δουλέψει και στην τηλεόραση, σκηνοθετώντας δύο σήριαλ και πολλά ντοκιμαντέρ, ανάμεσα τους και ένα ντοκιμαντέρ για τον Γιάννη Ρίτσο, για λογαριασμό της Γερμανικής τηλεόρασης WDR. Έχει κάνει πολλές θεατρικές σκηνοθεσίες.

Το 1995 τιμήθηκε από το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης με μία αναδρομική παρουσίαση του συνόλου του έργου του.

ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ
2009 ΨΥΧΗ ΒΑΘΙΑ, ταινία μεγάλου μήκους, 16mm, έγχρωμη, 140’
2009 ΑΚΡΟΠΟΛΗ – ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΩΝ ΓΛΥΠΤΩΝ, ντοκιμαντέρ, 60’
2004 ΝΥΦΕΣ, ταινία μεγάλου μήκους, 3mm, έγχρωμη, 128’
1998 ΟΛΑ ΕΙΝΑΙ ΔΡΟΜΟΣ, ταινία μεγάλου μήκους, 3mm, έγχρωμη, 118’
1995 ΑΚΡΟΠΟΛ, ταινία μεγάλου μήκους, 3mm, έγχρωμη, 130’
1991 ΗΣΥΧΕΣ ΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ, ταινία μεγάλου μήκους, 3mm, έγχρωμη, 108’
1988 Η ΦΑΝΕΛΑ ΜΕ ΤΟ ΕΝΝΕΑ, ταινία μεγάλου μήκους, 3mm, έγχρωμη, 117’
1985 ΠΕΤΡΙΝΑ ΧΡΟΝΙΑ, ταινία μεγάλου μήκους, 3mm, έγχρωμη, 135’
1982 Ο ΚΗΠΟΣ ΜΕ ΤΑ ΑΓΑΛΜΑΤΑ, παιδική σειρά για την ελληνική τηλεόραση
1980 ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ, ταινία μεγάλου μήκους, 3mm, έγχρωμη, 125’
1976 HAPPY DAY, ταινία μεγάλου μήκους, 3mm, έγχρωμη, 120’
1973 ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΡΩΤΙΚΟΣ, ταινία μεγάλου μήκους, 3mm, έγχρωμη, 110’1972 ΠΡΟΞΕΝΙΟ ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ, ταινία μεγάλου μήκους, 3mm, έγχρωμη, 110’

ΣΑΣ ΠΑΡΑΘΕΤΩ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ «ΨΥΧΗ ΒΑΘΙΑ»(ΟΠΩΣ ΔΗΛΩΣΕ Ο ΙΔΙΟΣ)

«Το Υγειονομικό του Δημοκρατικού Στρατού», Επαμεινώνδας Σακελλάριου

«Διαθέσαμε τη ζωή μας», Επαμεινώνδας Σακελλάριου

«Ο δρόμος είναι άσωτος», Γιώργος Χουλιάρας

«Ημερολόγιο 1947 -1949», Δημήτρης Βλαντάς

«Οι Άγγλοι Εργατικοί και ο Εμφύλιος Πόλεμος στην Ελλάδα», Θανάσης Σφήκας«Το Κιβώτιο» Άρη Αλεξάνδρου

«Ο Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος», Γιώργος Μαργαρίτης

«Ο Α2», Ρένος Αποστολίδης

«Η Ελλάδα ’36 – ‘49», Χάγκεν Φλάισερ

«Το χρονικό μιας εποποιίας», Βασίλης Αποστολόπουλος

«Αντάρτες στ’ Άγραφα» (1946 – 1950) Τάκης Ψημένος

«Το ημερολόγιο ενός καπαπίτη από τον Εμφύλιο», Μήτσος Καρατζάς

«Αναμνήσεις από το βουνό», Παπά-Καρτέρη«Η Αγγλο-αμερικάνικη πολιτική και το Ελληνικό Πρόβλημα» (1945 – 1949), Β. Κόντης

«Γ. Σεφέρης», Πολιτικό Ημερολόγιο (1935 – 1940)

«Σαράντα Χρόνια Στρατιώτης», Θρασύβουλος Τσακαλώτος

«Φωτιά και Τσεκούρι», Ευάγγελος Αβέρωφ

«Ο Εμφύλιος Πόλεμος», Γ. Μπλάνας«Ο αντισυμμοριακός αγών», Δημήτρης Ζαφειρόπουλος«Ανταρτόπουλο στο ΔΣΕ», Τρ. Γεροζήσης

«Ένας Δάσκαλος Καπετάνιος» Βασίλης Γκανάτσιος – Χείμαρος«Η Νεκρή Μεραρχία», Κωνσταντίνου Παπακωνσταντίνου

«Μουργκάνα», Κωνσταντίνος Τσαντίνης

«Ο Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος» Ντέιβιντ Κλόουζ«Εμπειρίες Ένοπλων Αγώνων», Αλ. Παπαγεωργίου

«Η επέμβαση των Άγγλων στην Ελλάδα», Heinz Richter

«Η Γυναίκα της Αντίστασης», Τασούλα Βερβενιώτη«Μαχήτριες του Δημοκρατικού Στρατού», Κώστας Γκριτσώνας

«Εκ Βαθέων», Πάνος Δημητρίου

«Το δόγμα Τρούμαν και το Σχέδιο Μαρσάλ», Γιώργος Σταθάκης

«Οι Δράκοι», Σπύρος Λαμπρίδης

«Πτυχές του Εμφυλίου Πολέμου», Κλ. Κουτσούκης – Ι. Σάκας«Η Τραγική Αναμέτρηση», Αλέξανδρος Ζαούσης

«Το Ημερολόγιο ενός Αντάρτη του ΔΣΕ», Δημήτρης Κατσής«292 ημέρες μετά το Γράμμο – Βίτσι», Γ. Τρικαλινού

«Από την Κατοχή στον Εμφύλιο», Άγγελος Αγγελόπουλος

«Μελέτες για τον Εμφύλιο Πόλεμο», Lars Baerentzen, Γιάννης Γιατρίδης

«Ο Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος – Η Εμπλοκή του ΚΚΕ», Φίλιππος Ηλίου

ΚΛΕΊΝΩ ΜΕ ΤΟ

Σε ποιον θάνατο πήγες.Περνούσε αεράκι από εκεί;

- Μάρκος Μέσκος -

ΧΑΡΗΣ ΓΚ.